Indien je geen uitgever kunt (of wilt) vinden, of denkt dat het misschien commercieel interessant kan zijn om zelf meer controle te houden op de uitgave van je boek, dan kun je het zelf uitgeven van je prentenboek overwegen. Er zijn in feite twee manieren om een boek zelf uit te geven. De eerste is via het zogenaamde publish-on-demand of print-on-demand (POD). De tweede is geheel in eigen beheer. Beide manieren worden hieronder beschreven.

Print-on-demand

Tegenwoordig schieten de websites waar je zelf een boek kunt uitgeven als paddenstoelen uit de grond.  Bekende internationale “uitgevers” die dit concept aanbieden zijn Lulu, Createspace (is van Amazon.com) en iUniverse. In Nederland zijn er onder meer Boekscout, Free Musketiers en zelfs Bol.com biedt tegenwoordig met ” Brave New Books” haar eigen POD service aan.

Er zijn tussenvormen, maar in de basis komt het concept van print-on-demand er op neer dat het boek pas gedrukt wordt op het moment dat het besteld en betaald is. Het boek wordt dan digitaal gedrukt en afgeleverd bij de koper.  De betere (websites van) POD  uitgevers nemen een hoop werk uit handen. Het opsturen van het manuscript met de juiste digitale specificaties kan al voldoende zijn om het boek in alle (online) boekwinkels te krijgen. Let wel, het is aan de (online) boekwinkels of ze het boek ook daadwerkelijk in hun assortiment of catalogus opnemen!

Het drukwerk, de distributie, het regelen van een isbn nummer etc., alles kan geregeld worden. De POD uitgever verdient hieraan! Als auteur/illustrator krijg je een bepaald percentage van de verkoopprijs (dit is enigszins te vergelijken met de royalties die je krijgt bij een reguliere uitgever). Dit percentage kan vastliggen of flexibel zijn indien je zelf de verkoopprijs kunt bepalen (en dat laatste is meestal het geval). Zo zou je dus in theorie een hoger percentage (= meer verdienen) dan bij een reguliere uitgever. De verkoopprijs is een vaste prijs waarvoor het boek ( in ieder geval het eerste jaar) moet worden verkocht. Dit is geregeld in de “wet op de vaste boekenprijs” en het Commissariaat voor de Media ziet daar op toe.

Nu kun je natuurlijk 30 euro vragen voor je prentenboek, maar dan zul je uiteraard geen boek verkopen. De prijzen voor prentenboeken liggen laag. Deze variëren gemiddeld ergens tussen de 5 en 15 euro. Dit terwijl de kosten voor het maken van een prentenboek juist hoog zijn. Bij POD liggen de productiekosten per boek heel hoog (veel hoger dan bij offset drukken in hogere volumes zoals in het voorbeeld). Een aardige indruk krijg je als de specificaties van een prentenboek invult in de kostencalculator van de vrije uitgevers.

Het is dan ook niet zo verwonderlijk dat POD “uitgevers” vooral gericht zijn op boeken voor volwassenen.  Een harde kaft, full colour en dik papier maken POD voor prentenboeken nauwelijks aantrekkelijk. Doe je concessies (slappe kaft of klein formaat?) of wanneer je denkt dat je echt 14,99 euro kunt vragen dan is POD wel degelijk een optie om goed uit te pluizen. Het scheelt in ieder geval een hoop werk  ten opzichte van uitgeven in eigen beheer. En je loopt natuurlijk geen financieel risico.

In eigen beheer

Heb je een gering investeringskapitaal tot je beschikking en de tijd om alles zelf te regelen dan zou je het uitgeven van een prentenboek in eigen beheer kunnen overwegen. Wordt jouw prentenboek een succes dan verdien je met deze optie het meest. Spannend en leerzaam is het uitgeven in eigen beheer ook. Je zult zelf alle keuzes moeten maken. Wat komt er allemaal bij kijken?

Opmaak prentenboek

Allereerst het boek zelf. De tekst is klaar? De illustraties (met voldoende resolutie!) zijn gemaakt? De lay-out is gereed (opgemaakt in een professioneel pakket zoals Adobe Indesign of QuarkXPress)? Je hebt het boek helemaal drukklaar?! Dus niet alleen het binnenwerk met alle begin en eindpagina’s, maar ook de kaft. Je zal nu een keuze moeten maken in het formaat van het prentenboek. A4 of A5 of toch vierkant? Liggend of staand? Waarschijnlijk heb je daar ten behoeve van de illustraties al over nagedacht… Wordt het een harde kaft? Welke kartonsoort? Of wordt het gehele boek van papierkarton? Wel of geen ronde hoeken?

ISBN-Nummer en barcode

Ok, drukken dan maar? Helaas, tenzij je het boek wilt weggeven of verkopen in je eigen winkel dan zul je nog een ISBN-nummer moeten aanvragen. Een ISBN-nummer bestaat uit 13 cijfers en is een uniek nummer voor uw boek. Het ISBN zorgt er voor dat uw boek makkelijk te vinden is op internet en te bestellen is door (online) boekhandels. Een ISBN-nummer kost circa 10 euro. Indien je meer boeken zelf wilt gaan uitgeven heb je een uitgeversaanduiding (prefix) nodig. Dit kost circa 53 euro.  Naast een ISBN-nummer kan een barcode handig zijn. De barcode of streepjescode zorgt er voor dat boekhandels en distributie snel en effectief het boek kunnen inlezen. De meeste boekhandels accepteren geen boeken zonder goede barcode! Een barcode kost circa 20 euro. Voor meer informatie over ISBN en barcodes en voor het aanvragen van ISBN nummer ga je naar de ISBN-website.

Drukken

Nu je prentenboek helemaal af is en van alle benodigde informatie is voorzien kun je op zoek gaan naar een geschikte drukker. Neem hier de tijd voor. Speur het internet af en lees recensies over drukkerijen. Ga je voor een Nederlandse drukker (dicht in de buurt) of een online drukker? Het is tegenwoordig ook mogelijk om (eventueel via een tussenpersoon) goede kwaliteit drukwerk tegen een lage prijs te krijgen in het buitenland (veelal Oost-Europa of China). Vraag een aantal offertes op en vergelijk de prijzen en specificaties. Vanaf 250 exemplaren wordt offset drukken interessanter dan digitaal drukken/printen. Hoe meer exemplaren je afneemt des te goedkoper de drukprijs per stuk! het is moeilijk om een schatting te geven omdat de prijs natuurlijk afhangt van vele factoren, maar een aantal van 1000 stuks zou gedrukt moeten kunnen worden tussen de 1000 a 2000 euro.

Centraal Boekhuis of Cluster Uitgever

Ben je er nog? Mooi. Nu moet je er nog voor zorgen dat je boek in de winkel komt. Of in ieder geval kan komen. In Nederland en Vlaanderen gaat dit eigenlijk altijd via het “Centraal Boekhuis“. Het Centraal Boekhuis zorgt voor de opslag, distributie en verkoop van het boek. Ja inderdaad, daar moet je  voor betalen. Een vaste prijs per maand en een flexibele prijs voor opslag en distributie. Nu kun je zelf een aansluiting nemen als “startende uitgever” bij het Centraal Boekhuis (CB-compact) of jezelf aansluiten bij een clusteruitgever zoals de Vrije Uitgevers. Op de website van de Vrije Uitgevers vind je een prachtige rekentool om uit te rekenen wat in jouw situatie het meest voordelig is.

Je hoeft trouwens niet per se je boek te verkopen via het Centraal Boekhuis (of clusteruitgever). Je kunt ook je eigen kanalen gebruiken. Indien je bijvoorbeeld een eigen website hebt of je hebt goede contacten bij (lokale) boekhandels dan kun je er ook zelf op uit trekken en jouw boek op deze manier verkopen en zo een hogere winst maken.

Rekenvoorbeeld zelf uitgeven

Wat kost het zelf uitgeven van een prentenboek en wat levert het op? Even een rekenvoorbeeld:

Stel dat je zelf de tekst, de illustraties en de lay-out kan maken van je prentenboek. Kortom, je bent in staat om een drukklaar bestand af te leveren bij een drukker. Je wilt 1000 exemplaren laten drukken. Voor het gemak gaan we er van uit dat je in staat bent om daadwerkelijk 1000 exemplaren kunt verkopen in 2 jaar. De kosten bedragen dan (ex BTW):

ISBN-nummer: 10 euro
ISBN-uitgeversaanduiding: 53 euro
Barcode: 20 euro
Drukwerk: 1500 euro
Kosten opslag, distributie en verkoop via cluster uitgever per jaar: 750 euro (x2)
Totaalkosten = 3083 euro (zeg 3,10 euro per boek)

Stel dat je een verkoopprijs van 9,95 wilt hanteren (de boekenprijs ligt het eerste jaar vast, zie onder!). 9% BTW gaat naar de staat. Blijft er 9,05 euro over aan kale verkoopprijs. Daar gaat 42% van naar de boekhandel (3,80 euro)! Blijft er nog 5,25 euro over. De winst bedraagt dan 5,25 euro minus 3,10 euro = 2,15 euro winst!! (2150 euro totaal in 2 jaar).

Of dit reële verkoopaantallen zijn zal sterk afhangen van je eigen inspanningen om het boek te promoten. Vermijd je de aansluiting bij het Centraal Boekhuis of clusteruitgever dan kun je je winst bijna verdubbelen. Je zult dan wel je eigen verkoopkanalen moeten aanboren….

Commissariaat voor de Media – zelf uitgeven ook vaste prijs