Tag archieven: schrijver

Interview Leo Timmers

27 juli, 2018Interviewsillustrator, Querido, schrijveradmin

Gefeliciteerd Leo met de verkiezing van Prentenboek van het Jaar 2019 voor “Een huis voor Harry”! Kun je wat vertellen over hoe “Een huis voor Harry” tot stand is gekomen?

Om eerlijk te zijn weet ik het niet meer precies hoe ik op het idee gekomen ben. Het is ook al zeer lang geleden, want in 2007 maakte ik al een eerste versie van het boek. Ik vermoed dat het idee, zoals steeds, ontstaan is tijdens het schetsen en er plots een poes voorbij kwam lopen.

Eerste schetsen voor het boek "Een Huis voor Harry" — Eerste schetsen voor het (Engelstalige) boek “Een Huis voor Harry”, Leo Timmers 2007

Wat ik wel kan vertellen is dat het verhaal ontstaan is uit de drang om een boek te maken dat niet paste in het stramien van 12 of 15 spreads zoals dat bij mijn vorige uitgever werd gehanteerd. Ik zag alsmaar meer boeken verschijnen die zich daar niet aan hielden, die veel vrijer waren en minder strak verteld werden. Ik wilde ook een verhaal bedenken zonder mezelf te beperken. Het idee van verdwalen had naar mijn gevoel ook een langere vorm nodig. Zo werd de zoektocht tastbaar bij het omslaan van elke pagina.

Mijn plan was om een geschetste dummy op te sturen naar buitenlandse uitgevers, en daar mijn kans te wagen. Ik schreef de eerste versie van Harry dan ook in het Engels. Via een agent kwam het terecht bij Engelse en Amerikaanse uitgevers, maar die vonden het… te lang! ‘Niet commercieel genoeg, geen duidelijke boodschap’ was de reactie. Ik wilde er echter niets aan veranderen en besloot het opzij te leggen. In 2009 kwam ik bij Querido terecht en toonde ik Harry aan mijn redactrice Belle Kuijken. Zij vond het wél mooi, maar ik was op dat moment al aan “Meneer René” bezig. Daarna maakte ik “Boem” en nog een reeks andere boeken.

Na Garage Gust in 2016 was ik op zoek naar een nieuw prentenboek idee. Ik had enkele nieuwe voorstellen, maar over geen enkel was ik, noch Querido echt wild. En toen zei Belle, ‘Ik heb de dummy van, ‘A house for Harry’ nog eens bekeken en ik vind dat zo mooi. En iedereen op de uitgeverij ook. Wil je dat nog eens bekijken?’

Ik was Harry compleet vergeten! Ik had aanvankelijk niet veel zin om het opnieuw op te diepen. Misschien was ik door de negatieve reacties uit het buitenland toch gaan twijfelen aan het verhaal. Het voelde ook wat als een nederlaag om terug te grijpen naar een oud verhaal terwijl ik er niet in slaagde iets nieuws te bedenken. Op een avond klikte ik de PDF dan toch open. Ik durfde nauwelijks te kijken. Ik schrok hoezeer mijn stijl doorheen de jaren veranderd was, maar vond het verhaal nog steeds goed. Véél beter dan de andere ideeën waar ik aan werkte.

Toevallig hadden we dat jaar net een nieuwe poes gekocht, ‘Billy’ genaamd, een Ragdoll ras kat. Plots zag ik wat het verhaal nog miste. Harry moest een echte huiskat worden die altijd binnen zit om het contrast met die straatkatten groter te maken. Dat nieuwe inzicht maakte me weer enthousiast! Querido had geen problemen met de lengte van het boek. Het verhaal is bijna hetzelfde gebleven, maar de tekeningen zijn helemaal anders geworden.

Intussen is het boek in 10 talen vertaald, en is het verkozen tot prentenboek van het jaar 2019. Ik zal Belle eeuwig dankbaar zijn!

Verschil tussen "Een huis voor Harry" in 2007 (boven) en 2017 (onder) — Verschil tussen “Een huis voor Harry” in 2007 (boven) en 2017 (onder), Leo Timmers

Kun je wat inhoudelijk nog wat meer vertellen over “Een huis voor Harry”?

Inhoudelijk zijn er altijd wel parallellen te trekken met mijn eigen leven. Mijn boeken staan dicht bij me, denk ik. Ze belichten verschillende aspecten van mijn fascinaties, leven, jeugd.

Zo is Garage Gust een ode aan mijn ooms (die een garage hadden, net als Gust kon één van hen geen auto rijden) en aan mijn jeugd waar ik, meer nog dan tekenen, vooral aan het knutselen, uitvinden en bouwen was.

Harry staat ook dicht bij me. Net als Harry zit ik ook liefst van al binnen. Ik ben eerder verlegen en moet soms verplicht worden om naar buiten te gaan. In die grote mensenwereld loop ik ook verloren. Ik wilde heel graag vertellen dat het belangrijk is om soms eens verloren te lopen. Je ziet nieuwe dingen, ontmoet anderen, maakt vrienden, en je leert altijd wat nieuws. In het begin van het boek is enkel Harry op de prent te zien. Op het einde zit zijn hele dak vol. Uit de tekst blijkt ook dat hij morgen weer naar buiten zal gaan. Als we de wereld in trekken en anderen ontmoeten, dan verandert er iets.

Illustratie uit "Een huis voor Harry", Leo Timmers, Querido, 2017 — Illustratie uit “Een huis voor Harry”, Leo Timmers, Querido, 2017

Harry is zo aaibaar, dat vraagt om een vervolg?

Nee, een vervolg zit er niet in. Ik heb nog nooit een vervolg op één van mijn boeken gemaakt. Heel wat van mijn boeken lenen zich er wel toe, maar als ik klaar ben met een boek ben ik er ook écht helemaal klaar mee. De gedachte dat ik het nog een keer moet doen trekt me helemaal niet aan. Elk boek is zo’n lang en intens proces dat ik uitgeput ben als het af is. Daarom verschillen alle boeken heel erg van elkaar. Elk boek is een reactie op het vorige. Ook al komen sommige thema’s of onderwerpen wel eens terug, er moet altijd een nieuwe invalshoek zijn die het interessant maakt.

Welke plek hebben prentenboeken in jouw oeuvre?

Ze staan centraal. Omdat ik zowel bedenk, schrijf en teken blijft er weinig tijd over voor ander werk. De laatste 10 a 15 jaar heb ik me er echt in verdiept en op toegelegd. Ik neem nauwelijks nog opdrachten aan. Het is het mooiste vak ter wereld.

Hoeveel (en welke) prentenboeken heb je geïllustreerd?

Ik heb, naast massa’s boeken voor Zwijsen en andere opdrachtgevers, een tiental prentenboeken in opdracht geïllustreerd. Van apendraf tot kikkersprong, Tien varkentjes tien?, 3 Dino boeken, De gouden kwast, Groen, Kapitein Bleekscheet, Wij samen op stap, En dat doen we dus.

Hoeveel (en welke) prentenboeken heb je zelf geschreven?

Vijftien prentenboeken heb ik zelf geschreven. Ik maak ongeveer 1 boek per jaar. Blij met mij, Ik vlieg, Supermuis, Wie rijdt?, Ik ben de koning, Diepzeedokter Diederik, Oei!, Kraai, De kar van de koning, Meneer René, Boem, Franky, Garage Gust, Een huis voor Harry, Aap op straat.

Wat maakt prentenboeken voor jou anders dan andere kinderboeken?

Echte prentenboeken zij visuele vertellingen. Ik maak graag een onderscheid tussen geïllustreerde boeken en prentenboeken. Er is een wezenlijk onderscheid tussen die twee vormen. Echte prentenboeken ontstaan eerder vanuit het beeld dan vanuit de tekst. Dat betekent dat alle narratieve informatie in het beeld zit. Tekst is zelfs niet noodzakelijk. Daarom vind ik zelf de helderheid van het beeld zo belangrijk. Omdat het beeld de informatiedrager is moet die zo juist en duidelijk mogelijk communiceren. Compositie, kleur, eenvoud, ritme… het zijn allemaal middelen die helpen om een verhaal zo goed mogelijk te vertellen.

De tekst moet een relatie aangaan met het beeld. Ik vergelijk het wel eens met een lied waarbij de songtekst moet werken met de muziek en de melodie. Door dit samenspel ontstaat er een nieuw betekenisniveau. Tekst kan de tekening tegenspreken, aanvullen, ondermijnen, en omgekeerd. Er zijn zoveel mogelijkheden! Deze relatie tussen tekst en tekening is zo typisch voor een prentenboek. Ik probeer er telkens iets anders mee te doen: Franky (tekstballonnen), Boem (één woord, onomatopee) Garage Gust (rijm), Wie rijdt? (1 terugkerende vraag), Kraai (narratief vertellersperspectief), Aap op staat (geen tekst).

Ik vind de relatie tussen tekst en beeld razend interessant. Het gaat naar het hart van wat een prentenboek is. Het moet voor mij meer zijn dan een collectie mooie tekeningen.

Illustratie uit "Garage Gust", Leo Timmers, Querido, 2015 — Illustratie uit “Garage Gust”, Leo Timmers, Querido, 2015

Hoe ga je te werk bij het schrijven en illustreren van een prentenboek? Kun je jouw werkproces toelichten?

Inspiratie / idee

Het begint altijd aan mijn tekentafel, al schetsend, zonder veel na te denken als een soort écriture automatique, maar dan met beelden. Ik bind wat papier samen (dummy’s) en begin erin te schetsen. Ik volg letterlijk mijn hand en kijk wat er gebeurt. Het is een heel spannend proces, waarbij plots, op enkele seconden, iets ontstaat waar daarvoor nooit aan gedacht zou hebben. Ik probeer ideeën te ‘vangen’ zonder voorbedachte rade, zo spontaan mogelijk. Uit een beeld groeit een ruwe verhaallijn. Met dat beeld probeer ik een verhaal te tekenen, zonder woorden. Lukt het me een verhaal tot een goed einde te brengen? Kan ik alle stappen duidelijk maken zonder behulp van tekst? Als me dat min of meer lukt, ga ik er meer verder. Ik heb massa’s kleine boekjes met ideeën en verhalen die (nog) niet werken. Ik denk dat ik dit het meest creatieve moment vind van het hele proces.

Hoe ga je daarna verder?

Als ik eenmaal een goed ruw idee te pakken heb, ga ik kijken of het verhaal een kritische blik kan doorstaan. Ik ga het idee van alle kanten bekijken en ga verschillende vormen uitproberen. Ik ga ook al bekijken hoe de tekst er zou kunnen uitzien. Welke vorm moet die krijgen? Ik schets vele versies, waarbij ideeën toegevoegd of weggehaald worden. Ik streef naar eenvoud en vanzelfsprekendheid, maar ook naar verrassing en humor. Het mag vooral niet te vergezocht zijn.

Soms kan dit proces me een kant uitsturen die ik niet voorzien had. Dat kan goed uitpakken, maar soms raak ik zo ver verwijderd van mijn oorspronkelijke idee dat ik verloren loop in een bos van mogelijkheden. Dan is het belangrijk om terug te grijpen naar die allereerste kleine dummy. Daarin zie je weer wat je zo enthousiast maakte, en waar je terug naartoe moet. Het kan ook dat ik vast kom te zitten en alles opberg. Soms vind ik pas vele jaren later de oplossing voor een verhaal. Het is me al heel vaak gebeurt dat ik de meest eenvoudige oplossingen pas na veel omwegen ontdekte.

Welke illustratietechnieken gebruik je?

Ik heb veel verschillende technieken gehad, zoals pen en aquarel, kleurpotlood en gouache. De laatste 15 jaar werk ik bijna uitsluitend met acrylverf. Maar ook daar heb een heel leerproces en evolutie in doorgemaakt.

Is er veel veranderd in jouw werkproces tussen je debuut en nu?

Met elk boek leer ik bij. Een belangrijk verschil met mijn debuut is dat ik het uitwerken van de tekeningen zo lang mogelijk uitstel. Ik moet echt overtuigd zijn van het verhaal, en al een duidelijke richting voor de tekst hebben voor ik begin te schilderen. Ik maak tegenwoordig ook meer kleurstudies op de computer. Verder tracht ik mijn schildersproces telkens opnieuw te belichten, ook door nieuwe technieken en materialen te gebruiken.

Door de jaren heen is mijn werk van heel gedetailleerd, schilderachtig en plastisch, naar een ruwere, spontane werkwijze geëvolueerd. Voor Harry heb ik bijvoorbeeld een transparante manier van werken gecombineerd met een dekkende licht op donker techniek. Dat levert een interessante spanning op. Aap op straat deed ik het weer anders. Ik plakte voertuigen en personages af met tape en ging op een heel ruwe spontane manier deze ‘sjablonen’ invullen met verf. Voor het eerste gebruikte ik ook een vast palet van vooraf gemengde kleuren die doorheen het hele boek terugkomen. Ach, elk boek is een nieuwe wereld en stelt nieuwe regels.

Wat zijn echte leermomenten geweest?

Die zijn er zoveel! Elke dag eigenlijk. In 1999 durfde ik voor het eerst zelf een verhaal te schrijven. Dat was een belangrijk moment. Ik besefte dat dit voor mij de beste manier van werken was.

Enkele jaren later viel de puzzel helemaal in mekaar toen ik Wie rijdt? maakte. Dieren, voertuigen, het klopte plots allemaal. Het inzicht dat een krachtig visueel idee het allerbelangrijkst is voor een prentenboek heb ik hier geleerd.

Illustratie uit "Wie Rijdt", Leo Timmers — Illustratie uit “Wie Rijdt”, Leo Timmers

Ik heb ook veel geleerd van de mislukte (opdracht)boeken die ik om de verkeerde redenen gemaakt heb. Het deed me inzien dat het zo belangrijk is om enkel te doen waar je rotsvast in gelooft. Het is de enige manier om goed werk af te leveren.

Tijdens het maken van Meneer René drong het tot me door dat prentenboeken maken echt een vak is. Het is niet iets dat je er even bij doet. Ik besliste om met opdrachten te stoppen en me er volledig op toe te leggen. Een prentenboek maken is een heel serieuze zaak die alle aandacht en concentratie vraagt.

Aan welk boek bewaar je de beste herinneringen en op welke ben je het meest trots?

In 2009, toen Meneer René voor de helft klaar was, besliste ik om bij mijn toenmalige uitgever weg te gaan. Ik moest dus op zoek naar een andere uitgever maar wilde dat niet doen met een half afgewerkt boek. Maanden werkte ik verder zonder te weten of, en waar het zou uitgegeven worden. Ik kwam uiteindelijk bij Querido terecht en dat was een bijzonder moment. Het voelde als thuiskomen na een tocht door de woestijn. Meneer René zal altijd met dat moment verbonden blijven. Daarnaast is René ook mijn meest persoonlijke boek, denk ik.

Illustratie uit "Meneer René", Leo Timmers, Querido, 2010 — Illustratie uit “Meneer René”, Leo Timmers, Querido, 2010

Heb je zelf een aantal favoriete prentenboeken? En illustratoren en schrijvers? En waarom zijn dit jouw favorieten?

Ik bestudeer graag prentenboeken. Ik tel het aantal pagina’s, in welke vorm de tekst geschreven is, hoe het verhaal is opgebouwd, etc.

Veel van mijn favorieten komen uit de jaren 50 en 60 zoals Maurice Sendak, Tomi Ungerer, Shell Silvertein, Bruno Munari, Leo Lionni, maar ook Max Veldhuijs, Wolf Erlbruch, Jon Klassen, Oliver Jeffers, Peter Brown, Shaun Tan, Dick Bruna, Emily Gravett, Benji Davis… ach teveel om op te noemen. En dan heb ik het niet eens over de vele talentvolle collega’s uit Vlaanderen en Nederland gehad!

Het viel me onlangs op dat mijn favoriete boeken bijna allemaal door schrijvers/illustratoren zijn gemaakt. Is het door de eenheid van vorm en inhoud, tekst en tekening, dat hun boeken zo krachtig werken? Eén stem die spreekt. Ik weet het niet.

Ik weet wel dat deze boeken wérken voor kinderen en dus automatisch ook voor volwassenen. Ik geloof namelijk dat volwassenen ook kinderen zijn, maar dan met een diploma en een job. Verder is er maar weinig verschil.

Ben je momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek? Kun je al een tipje van de sluier oplichten?

Ik ben net begonnen aan een nieuw boek! Deze keer was er een weelde aan verhalen en ideeën om uit te kiezen. Uit een zestal voorstellen heb ik het idee gekozen dat het verste van Aap op straat stond.

Ik denk dat het krachtig en verrassend is. Er komen geen voertuigen in voor, geen witte achtergronden maar wel… een draak! Of toch niet?

Heb je tot slot nog (meer) tips voor beginnende auteurs en illustratoren (van prentenboeken)?

Veel kijken en veel lezen. Leg de lat hoog voor jezelf. Wees niet te snel tevreden. Wees eerlijk. Probeer te schrijven! Laat je niet ontmoedigen. Maar vooral: vind je eigen stem.

Wil meer weten over Leo Timmers en zijn werk? Neem dan eens een kijkje op zijn eigen website.

Interview Marianne Busser en Ron Schröder

18 mei, 2018Interviewsillustrator, schrijveradmin

Dag Marianne en Ron, welke plek hebben prentenboeken in jullie oeuvre?

Het klinkt misschien raar, maar al onze boeken zijn ons even dierbaar. Het ene verhaal komt beter uit de verf als prentenboek, terwijl een ander verhaal beter in een bundel met verschillende verhalen tot zijn recht komt. Prentenboeken onderscheiden zich vooral door de meer prominente rol van de illustraties. Maar zonder een goed verhaal kun je natuurlijk ook geen boeiend prentenboek maken.

Marianne Busser en Ron Schröder (foto Emiel Ypma)

Hoe gaan jullie je te werk bij het schrijven van een prentenboek?

Af en toe gaan we samen ‘ideeën bedenken’ voor nieuwe boeken. Wijntje, hapjes, en aan de slag. Als we een aantal ideeën hebben bedacht, leggen we die voor aan één van onze uitgevers. Als we groen licht krijgen, gaan we aan het werk. We praten samen in grote lijnen het verloop van het verhaal door. Vervolgens gaat één van ons beginnen. De ander werkt dan verder aan een ander boek. We werken soms wel aan vier boeken tegelijk. Later wisselen we om en uiteindelijk gaan we met z’n tweetjes achter de computer zitten om de puntjes op de i te zetten.

Jullie hebben al heel wat prentenboeken geschreven. Hoe zorgen jullie er voor dat ieder boek toch weer uniek en verrassend is?

Tja, dat weten we ook niet precies. In feite maken we wat we zelf ook leuk vinden. We zijn doorlopend op zoek naar nieuwe ideetjes, maar dat gaat inmiddels bijna vanzelf. Er liggen ook altijd bloknootjes naast ons bed; je weet tenslotte maar nooit wat je ineens te binnen schiet! Ook tijdens onze vakanties willen de ideeën nogal eens opborrelen.

Aan welk prentenboek bewaren jullie de beste (of leuke) herinneringen / op welke zijn jullie het meest trots?

De prentenboeken van muis en egel, die gebundeld zijn in “De mooiste verhalen van muis en egel” zullen altijd een bijzondere plek in blijven nemen. Maar ook “De kleine engel die geluk bracht” van Mark Jansen is ons erg dierbaar. Op dit moment zijn we bijvoorbeeld heel erg blij met “Het dikke dierenboek”, vol met prachtige platen over allerlei dierentuindieren. Dat boek hebben Ivan Lodde en Ilia Frins van tekeningen voorzien. Ze maken eigenlijk alleen maar mooie dingen.

De mooiste verhalen van muis en egel

Hebben jullie zelf een aantal favoriete prentenboeken? En illustratoren en schrijvers? En waarom zijn dit jullie favorieten?

De prentenboeken van Max Velthuijs en bijvoorbeeld de boeken van Mariken Jongman en Irene Goede over Wasbeer en Otter vinden we erg leuk. Die prentenboeken springen eruit omdat ze niet alleen prachtige tekeningen, maar er ook een goed verhaal in wordt verteld. En dat laatste missen we nog wel eens in prentenboeken.

Zijn jullie momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek? Kunnen jullie al een tipje van de sluier oplichten?

We zijn momenteel bezig met een aantal nieuwe prentenboeken. Zo komt er een nieuw prentenboek samen met Sam Loman (“De kikkertjes gaan naar school”) en een nieuw deel in de winkeltjesreeks met Ingrid ter Koele (“Het feestwinkeltje”) en ook een nieuw deel in de poepfabriek-reeks (“De drollendraaier”) met Ivan en Ilia. Maar dat zijn er dan nog maar een paar van een lange ‘to do list’.

Voor een nieuw boek zijn jullie in samenwerking met uitgeverij Unieboek / Spectrum op zoek naar een illustrator. Waarom doen jullie dat middels een “open sollicitatie”/ winactie? En waar gaan jullie goed op letten bij het ingezonden werk?

De ‘wedstrijd’ is bedacht om uiteindelijk iemand een kans te geven. Wij hebben zelf ook ontzettend moeten ploeteren om te bereiken wat we nu bereikt hebben. We mogen al jaren werken met talloze top illustratoren, zoals Dagmar Stam, Ivan en Ilia, Mark Jansen, Alex de Wolf, Ingrid ter Koele en Eefje Kuijl. Toch moeten er ook heel goede illustratoren zijn die simpelweg nog niet aan de bak gekomen zijn. Zo iemand hopen wij nu te vinden.

En waar wij op zullen letten? Het belangrijkste is dat iemands tekeningen bij ons werk passen. Maar de tekeningen moeten ook technisch kloppen. Iemand kan misschien een schattig beertje tekenen, maar kan iemand datzelfde beertje dan óók tekenen als hij een koprol maakt of in een sloot springt? En natuurlijk zal ook de uitgeverij bekijken of de tekeningen een groot publiek zullen aanspreken.

Hebben jullie tot slot nog (meer) tips voor beginnende illustratoren en schrijvers (van prentenboeken)?

Houd er altijd rekening mee dat uitgeverijen bedolven worden onder de manuscripten en vele tekeningen van beginnende schrijvers en illustratoren. Stuur dus alleen iets op wat (in jouw ogen) echt helemaal perfect is. En het allerbelangrijkste is: geef nóóit op, en luister heel goed naar alle kritiek die je kunt krijgen. Je kunt die kritiek tenslotte altijd nog naast je neerleggen!

Wil je meer weten over Marianne Busser en Ron Schröder en hun werk neem dan eens kijkje op hun website.

Interview Edward van de Vendel

13 april, 2018Interviewsschrijveradmin

Dag Edward van de Vendel, welke plek hebben prentenboeken in jouw oeuvre?

Ik heb aardig wat prentenboeken geschreven. Hier staan ze allemaal: http://edwardvandevendelalleboeken.blogspot.nl/search/label/prentenboek

De tekst is natuurlijk korter dan andere kinderboeken en er moet veel te zien zijn. Vandaar dat de personages in een prentenboek vaak op reis gaan.

Je hebt ook veel prentenboeken vertaald en bewerkt. Hoe vind je dat om te doen en is het een goede leerschool voor je eigen werk?

Eigenlijk wel. Ik heb prentenboeken van geweldige schrijvers en tekenaars mogen vertalen, zoals Benji Davies en Jon Klassen. Ik leer eigenlijk van elke vertaling weer iets. Het is een fijne manier om me met kinderliteratuur bezig te houden, naast het zelf schrijven.

“Ik ben bij de dinosaurussen geweest” is gekozen in de Prentenboek Top 10 voor de Nationale Voorleesdagen 2018. Helpt dat bij de promotie en verkoop van het boek?

Het is fijn dat door de voorlees top tien nóg meer kinderen het boek kunnen bekijken en lezen .We hebben een aantal lezingen gedaan, niet heel veel, maar dat komt eerlijk gezegd doordat ik daar dit jaar niet veel tijd voor had.

Ik wilde graag een prentenboek met tekenaar Floor de Goede maken. En hij was zelf een dino-jongetje. Hij kende allerlei soorten, al op heel jonge leeftijd. Dus daar kwam het verhaal vandaan, eigenlijk gaat het over hemzelf.

Schets Floor de Goede van "ik ben bij de dinosaurussen geweest" — Schets Floor de Goede “ik ben bij de dinosaurussen geweest”

Uiteindelijke illustratie, Floor de Goede, Querido, 2016

Hoe ga je te werk bij het schrijven van een prentenboek?

Vaak begint het met het plan om met een bepaalde tekenaar te gaan samenwerken. Soms praten we samen over een idee, maar meestal laat ik me inspireren door het werk van de betreffende tekenaar. Vaak komt er dan een bepaald idee in mijn hoofd. Dan moet er nog een hoofdpersoon bedacht worden en een verhaal waarbij veel te tekenen valt. Een verhaal met alleen maar gedachtes werkt niet voor een prentenboek.
Wat ik door de jaren heen geleerd heb is vooral dat een tekst soms korter kan dan ik in het begin deed. Ik probeer nu zoveel mogelijk over te laten aan de tekeningen.

Aan welk boek, auteur en/of uitgeverij bewaar je de beste (of leuke) herinneringen en op welke ben je het meest trots?

Dat is moeilijk te zeggen. Ik werk erg graag met mensen als Floor de Goede, Mattias De Leeuw, Alain Verster, Marije Tolman en anderen samen. Het punt is: er zijn zoveel leuke mensen in de kinderliteratuur! Ik hou erg van het samen uitdenken van een boek. Wat dat betreft is het lastig om er één boek uit te halen. En er zijn ook tekenaars die ik uitermate bewonder en met wie ik heel graag (nog) eens zou werken, zoals Leo Timmers, Ludwig Volbeda, Philip Hopman, Carll Cneut, Annemarie van Haeringen, Charlotte Dematons, Ingrid & Dieter Schubert, Sanne te Loo, Thé Tjongh King, Anton Van Hertbruggen – och, er is nog zoveel te wensen!

Heb je zelf een aantal favoriete prentenboeken? En illustratoren en schrijvers? En waarom zijn dit jouw favorieten?

Ik hou heel erg van het werk van Jon Klassen (en Mac Barnett) en van Benji Davies. Gelukkig mag ik die ook vertalen. En een van mijn allergrootste favorieten is de geweldige Kitty Crowther. Hun werk is uit duizenden te herkennen, en zowel erg knap alsook écht voor kinderen.

Ben je momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek? Kun je al een tipje van de sluier oplichten?

Op dit moment zijn twee tekenaars bezig met het illustreren van mijn verhalen. Dat worden trouwens geen prentenboeken, maar dikkere boeken voor wat oudere kinderen. ‘Een bamboemeisje’ met Mattias De Leeuw en ‘Vosje’ met Marije Tolman. Daar verheug ik me erg op.

Heb je tot slot nog (meer) tips voor beginnende auteurs en illustratoren (van prentenboeken)?

Vooral heel veel prentenboeken lezen! Door de kunst af te kijken leer je altijd weer iets bij.

Wil meer weten over Edward van de Vendel en zijn werk? Neem dan eens een kijkje op zijn eigen website http://edwardvandevendelalleboeken.blogspot.nl/

Interview Jozua Douglas

30 januari, 2018Interviewsschrijveradmin

Dag Jozua Douglas, welke plek hebben prentenboeken in jouw oeuvre?

Ik heb alleen prentenboeken geschreven. Elf in totaal. Negen daarvan zijn non-fictie prentenboeken die ik voor de serie Willewete van Clavis schreef.

Prentenboeken zijn heel ander soort verhalen. Ze zijn korter en eenvoudiger van structuur en worden gemaakt voor een heel jonge lezersgroep, maar daarom niet minder moeilijk om te maken.

“De Kusjes-Krokodil?” is gekozen in de Prentenboek Top 10 voor de Nationale Voorleesdagen 2018. Hoe is het tot stand gekomen?

Het woord “Kusjeskrokodil” kwam zomaar ineens in mij op. Het leek me een leuk karakter voor een bedtijd verhaal. Ik verzon er allerlei andere beesten bij en zo ontstond het boek.

Het nieuwe boek is een heruitgave van het boek dat in 2009 uitkwam. Het boek werd destijds door de uitgever al vrij snel verramsjt. Toen ik bij een andere uitgever terechtkwam heb ik het daar opnieuw aangeboden. De illustrator, Loes Riphagen, vond het een leuk idee om het boek weer uit te brengen, maar ze wilde wel de illustraties opnieuw maken.

Ik heb samen met Loes een optreden gedaan in de Utrechtse bibliotheek. Het had me geweldig geleken om meer optredens te doen, maar ik heb al mijn tijd nodig voor Het Kinderboekenweek geschenk dat ik voor dit jaar aan het schrijven ben.

De kusjeskrokodil, Jozua Douglas en Loes Riphagen (uitgeverij De Fontein) is opgenomen in de prentenboek top10 van 2018

Hoe ga je te werk bij het schrijven van een prentenboek? Kun je jouw werkproces toelichten?

Bij een prentenboek draait alles om een enkel goed idee. Dat is het lastigst. Er zijn al zoveel goede prentenboeken en om echt met iets goeds of origineels te komen is niet eenvoudig. Ik ga dus alleen aan de slag als ik een echt goed idee heb. En dat kan soms even duren. Als ik eenmaal iets heb, ga ik het uitwerken tot een verhaal dat over minimaal 12 spreads verdeeld kan worden.

Aan welk boek, auteur en/of uitgeverij bewaar je de beste (of leuke) herinneringen en op welke ben je het meest trots?

Ik vind “De kusjeskrokodil” nog steeds een heel leuk boek. Het is mijn eerste boek en de herinneringen daaraan zijn daardoor alleen al bijzonder. Ik vond het een ongelooflijke ervaring om het proces van verhaal tot boek van dichtbij mee te maken.

Heb je zelf een aantal favoriete prentenboeken? En illustratoren en schrijvers? En waarom zijn dit jouw favorieten?

Ik vind Tjibbe Veldkamp een geweldige prentenboekenmaker. Zijn verhalen zijn erg origineel en zitten goed in elkaar. Daarnaast weet hij tekst en beeld op een heel goede manier op elkaar aan te laten sluiten. Daarnaast ben ik fan van Julia Donaldson en Axel Scheffler, bekend van onder andere “De Gruffalo“.

Ben je momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek? Kun je al een tipje van de sluier oplichten?

Nee, ik ben op dit moment niet bezig met een prentenboek. Er is nu door andere projecten te weinig ruimte in mijn hoofd. Maar dat betekent niet dat ik niet ineens een idee kan krijgen en dat ik er toch naast de andere projecten mee bezig ga.

Heb je tot slot nog (meer) tips voor beginnende auteurs en illustratoren (van prentenboeken)?

Laat je niet ontmoedigen als je werk niet wordt geaccepteerd door een uitgever, maar ga door. Maar neem een afwijzing wel serieus. Uitgevers weten echt wel wat een goed boek is en wat niet. Natuurlijk zijn er altijd uitzonderingen, maar meestal hebben ze gewoon gelijk.

Ik heb heel veel afwijzingen gehad, meestal zonder opgaaf van reden. Na zo’n afwijzing dacht ik: oké, jammer, maar nu verder. Ik las ontzettend veel prentenboeken van anderen en vergeleek ze met mijn eigen werk. Al gauw ontdekte ik hoe ik mijn werk kon verbeteren en probeerde het opnieuw. En weer opnieuw. En weer opnieuw. Tot er een uitgever geïnteresseerd was in één van mijn boeken.

Wil meer weten over Jozua Douglas en zijn werk? Neem dan eens een kijkje op zijn eigen website https://www.jozuadouglas.com/ .

Interview Thea Dubelaar

26 oktober, 2017InterviewsJenny Bakker, Kuiken en de zee, schrijveradmin

Dag Thea Dubelaar, welke plek hebben prentenboeken in jouw oeuvre?

Sinds ‘Kuiken en de zee’ dit jaar verscheen, is het prentenboek voor het eerst echt aanwezig in mijn schrijversleven. Ik schrijf al vanaf 1978.

Na mijn debuut ‘Sjanetje’ dat meteen een zilveren griffel kreeg, schreef ik veertien jaar alleen maar lange proza verhalen. Het idee om een prentenboekentekst te schrijven kwam niet eens in me op.

Sjanetje van Thea Dubelaar, Illustrator Mance Post, Ploegsma 1979

Op een dag schreef ik ‘Wil je mijn vriendje zijn?’ Een korte tekst met een duidelijke verdeling in scènes. Alex de Wolf illustreerde het verhaal heel levendig en grappig. Dat werd – min of meer per ongeluk – mijn eerste prentenboek (Uitg. Ploegsma 1992).

Daarna schreef ik een aantal verhalen die meer prentenboek dan leesboek werden omdat er zoveel illustraties bij stonden dat die bijna belangrijker waren dan de tekst. De drie dappere Chris boeken 1994-1997(illustraties Melany Erhardy), Sander 1998 (met Georgien Overwater), Sander is stout/lief 2009 (met Elly hees) en ‘Nanseli waar ren je heen?’ 1999 geïllustreerd door Gitte Spee en bekroond met de White Raven 2000.

In 2002 schreef ik voor het eerst een echte prentenboekentekst op rijm. Waarom toen? Geen idee, het gebeurde gewoon. ‘Wiegelied’ was mijn eerste, als prentenboek geschreven boek. Mies van Hout maakte de prachtige platen bij ‘Wiegelied’.

En toen kwam ik in 2012 Jenny Bakker tegen. We wilden samen iets doen, verzonnen verschillende dingen, maar uiteindelijk kwamen we in 2014 uit bij Kuiken. Een opzetje van mij, een storyboard van Jenny, veel heen en weer gepraat met als uiteindelijk resultaat een beeldschoon, gedeeltelijk handgemaakt boekje: ‘Kuiken in de sneeuw’. Met een tekst die helemaal vanzelfsprekend weer op rijm was.

thea dubelaar en jenny bakker — Thea Dubelaar en Jenny Bakker en ….. Kuiken!

Kun je wat meer vertellen over “Kuiken en de zee”?

Jenny wilde een zomers boek over Kuiken maken en vroeg of ik een idee had.

Meteen herinnerde ik me weer de dagen in de grote vakantie dat ik met mijn moeder, broers en zusjes door de duinen naar zee liep met twee kinderwagens. In de ene lag mijn babyzusje geduwd door mijn moeder en de ander was vol met kleden om op te zitten, boterhammen en flessen aanmaaklimonade, handdoeken en badpakken en die wagen duwden wij. We lieten hem altijd los boven op De Kruisberg zodat hij naar beneden sjeesde met ons er achter aan tot grote ontsteltenis van eventuele voorbijgangers die natuurlijk dachten dat er een kind in die wagen lag.

…Dus stelde ik Jenny voor om Kuiken naar zee te laten gaan samen met…. Oma, bedacht Jenny.

Aan mij om een verhaallijn te bedenken. In feite verzin ik wat er gebeurt altijd al schrijvende. Ik ben niet in staat om van te voren al het hele gebeuren uit te broeden. Ook niet bij een gewoon boek.

Meteen in de eerste spreadtekst schreef ik : “Maar wat is zee? Weet oma dat? Ja wel, de zee is nat”. En de rest volgt dan vanzelf. Nat, Plas, Groot, Zout en voor je het weet, staan ze op een duin en zien de zee.

Spread uit "Kuiken en de Zee", Thea Dubelaar en illustraties Jenny Bakker, 2017 Concerto Kids — Spread uit “Kuiken en de Zee”, Thea Dubelaar en illustraties Jenny Bakker, 2017 Concerto Kids

Van mijn eerste, nog helemaal niet mooie tekstje, maakt Jenny een storyboard uitgaande van hoe zij de spreads getekend voor zich ziet. Sommige deeltjes van mijn opzet vervallen dan, anderen verzin ik naar aanleiding van Jenny’s schetsen er bij. Als zij gaat tekenen, begin ik te schaven aan de tekst. Tien, twintig keer lees ik de tekst weer en verander hem. Tot op de laatste dag voor het boek naar de drukker gaat, werk ik aan de tekst.

In een recensie over Kuiken en de zee stond iets wat voor mij een ontdekking was.

…Na het lieve en sfeervolle “Kuiken in de sneeuw” is dit boek een mooi avontuur over een schattig blauw kuikentje wat gaat ontdekken wat de zee eigenlijk is. Want hoe weet je nu wat iets is als je het nog nooit gezien hebt?…

Pas toen ik die laatste zin las, realiseerde ik me waarnaar Kuiken op zoek was en dat je, ook als je de zee op tv, tablet of illustratie hebt zien, nog niet weet hoe het is om bij of in zee te zijn. Via dit verhaal breng ik mijn eigen gevoel van de vakantiedagen aan zee over op de jonge lezer. Niet hoe zee er uitziet, maar hoe het voelt, wat de essentie van zee is.

Wat is het verschil met schrijven van “gewone kinderboeken”?

Wat prentenboeken voor mij zo anders maakt als een gewoon boek is het feit dat het verhaal in mijn hoofd niet alleen in woorden verteld zal worden, maar ook in beeld. Een deel hoeft daardoor niet geschreven te worden. Tegelijkertijd krijgt het verhaal een andere dimensie.

Bij een boek heb ik eigenlijk nooit echt een fysiek beeld van de personen die een rol spelen in mijn verhaal. Ik beschrijf hun binnenkant, ken ze van haver tot gort, maar of ze wit, zwart of rood haar hebben weet ik niet en het kan me ook niet veel schelen. Net als in het gewone leven.

Als ik iemand ontmoet, dan ben ik voor 300% op die persoon gefocust maar achteraf ben ik absoluut niet in staat om te vertellen wat hij of zij aanhad, hoe het haar zat en of de handen mooi of lelijk waren. Ik weet wel in welke stemming die persoon was en wat hem bezig hield, wat voor soort mens het is.

Bij prentenboeken speelt die fysiek zichtbare kant juist een heel belangrijke rol.

Heb je zelf favoriete prentenboeken? En waarom zijn dit jouw favorieten?

De boeken van Arnold Lobel.

Omdat ze altijd over gevoel gaan, niet over tastbare, zichtbare dingen maar over wat er met je gebeurd doordat je die dingen ziet of meemaakt.

En vanwege zijn perfecte teksten. Hij vertelde ooit in een interview dat hij langer over de teksten deed dan over de illustraties. Juist omdat die teksten zo kort waren, moesten ze tot op de millimeter nauwkeurig kloppen. Dat geldt voor mij ook.

Ben je momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek? Kun je al een tipje van de sluier oplichten?

Ja. De tekst is al redelijk compleet en al minstens 30 keer bijgewerkt. Ik ben nu op zoek naar een illustrator. Het is moeilijk om te kiezen. Er zijn zoveel mensen die prachtige dingen maken.

Het boek gaat over het eendje Prul dat een cocon van de zijdevlinder vindt en denkt dat het een ei is. Een verhaal over mooi/lelijk/ verbazing/ opschepperij / minachting en ware schoonheid.

Heb je tot slot nog tips voor beginnende auteurs van prentenboeken?

Wordt eerst een goed schrijver en waag je dan pas aan een prentenboek tekst.

Wil meer weten over Thea Dubelaar en haar werk? Neem dan eens een kijkje op haar eigen website http://www.theadubelaar.nl

Interview Tjibbe Veldkamp

25 april, 2017Interviewsschrijveradmin

Dag Tjibbe Veldkamp, welke plek hebben prentenboeken in jouw oeuvre?

Een heel grote plek. Meer dan de helft van de boeken die ik geschreven heb zijn prentenboeken. Het zijn er intussen iets meer dan dertig. De bekendste zijn denk ik ‘Tim op de Tegels’ dat geïllustreerd werd door Kees de Boer, de boeken over Agent en Boef, ook met Kees de Boer en ‘Kom uit die kraan!’ dat getekend werd door Alice Hoogstad.

Wat maken prentenboeken voor jou anders dan andere kinderboeken?

Het grootste verschil voor mij is dat ik het schrijven van een prentenboek moeilijk als werk kan zien. Ook al is het mijn werk. Een prentenboek verzinnen is vooral een beetje keten. Ontspannen plezier maken. Een gewoon kinderboek schrijven is hard werken. Een tweede voordeel van prentenboeken boven andere kinderboeken is dat de samenwerking met een illustrator belangrijker is. Het mooiste moment bij het maken van een prentenboek vind ik het moment waarop ik voor het eerst de schetsen te zien krijg.

Jouw prentenboek “Kom uit die kraan!” was gekozen in de Prentenboek Top 10 voor de Nationale Voorleesdagen 2017 en heeft een Zilveren Griffel gewonnen. Hoe ben je op het idee gekomen voor dit prentenboek?

Ik hou ervan om in de tekst niet het hele verhaal te vertellen – het is leuk wanneer een kind dat goed kijkt daarvoor beloond wordt. In dit geval zocht ik naar een complete verhaallijn die ik vervolgens kon verzwijgen. Dat werd de bankroof op de achtergrond.

De eerste ideeën ontstonden in “het notitieboekje”: “kind dat in bulldozer rijdt en alles plat maakt.” En daar meteen onder: “Auto van bankrovers die nu niet kunnen ontsnappen.” Dat is het hele verhaal in een notendop! Wat hier al in zit is de verrassende ontknoping: het lijkt alsof het kind alles stuk maakt. Maar eigenlijk zorgt hij dat boeven niet kunnen ontsnappen.

Notitieboekje Tjibbe Veldkamp voor Kom uit die kraan

De samenwerking met Alice Hoogstad verliep heel prettig en soepel – als je het ‘samenwerking’ kunt noemen. Eerst deed ik mijn werk. En toen deed Alice haar werk. Ze heeft me wel laten zien wat ze gemaakt had, maar dat was zo goed als perfect, dus veel overleg was er niet nodig.

illustratie kom uit die kraan — … en zo is de tekst uiteindelijk in het prentenboek gekomen, illustratie Alice Hoogstad

Hoeveel exemplaren zijn er inmiddels verkocht?

Precies weet ik het niet, maar het zijn er meer dan 10.000. De Griffel en de Prentenboek Top 10 en ook de Pluim van de Maand hebben hier zonder twijfel erg aan bijgedragen.

Hoe ga je te werk bij het schrijven van een nieuw prentenboek? Kun je jouw werkwijze toelichten?

Het idee vind ik het allerbelangrijkst. Als het idee goed is, ben je er eigenlijk al. Dan komt er natuurlijk nog wel een traject van uitwerken en indelen en redigeren en overleggen – maar als het idee goed is, kan dat eigenlijk niet meer misgaan. Het liefst schrijf ik een verhaal met een bepaalde illustrator in mijn achterhoofd. Ik probeer tijdens het schrijven het verhaal te zien in de stijl van die tekenaar – niet dat ik dat goed kan, hoor! Helemaal niet! Maar het helpt toch. In ieder geval dwingt het me om iets te maken dat visueel interessant is.

‘s Ochtends ga ik meteen na het ontbijt naar mijn schrijfkantoor. Daar heb ik geen internet en er is ook helemaal niks te doen. Er ligt alleen een opschrijfboekje en een potlood op mijn bureau. Met dat boekje en het potlood probeer ik dan – daar is dat woord weer – plezier te maken. In dat beginstadium is plezier het allerbelangrijkst. Als ik het zelf grappig, spannend of mooi vind is er een kans dat anderen het ook zullen waarderen.

Wat is er veranderd in jouw werkproces na je debuut? Wat zijn echte leermomenten geweest?

Aan mijn werkproces is heel weinig veranderd, ben ik bang. Ik weet in ieder geval nog steeds niet hoe het moet.

Ik denk dat ik wel veel geleerd heb van voorlezen aan kinderen. Toen ik begon met schrijven had ik nog nooit een kind van dichtbij gezien, niet meer sinds ik zelf kind-af was. Door voor te lezen aan kinderen heb ik meer gevoel gekregen voor waar ze om lachen en wat ze wel of niet begrijpen.

Is het niet heel lastig in Nederland om als beginnende schrijver een uitgever te vinden voor je prentenboek? Zeker als je zelf niet kunt tekenen….?

Ja, het is niet makkelijk. Je moet om te beginnen natuurlijk een verhaal schrijven waar kinderen, als het getekend is, plezier aan kunnen beleven. Dat valt misschien nog wel mee. Een tweede is dat ook een uitgever moet verwachten dat hij of zij er geld aan zal verdienen. Dat is lastiger. Maar helemaal onmogelijk is het niet! Er blijven nieuwe prentenboekenschrijvers debuteren. En de uitgeverijen die ik ken nemen ingezonden manuscripten heel serieus. Vaak zijn het ervaren acquirerend redacteuren of de uitgevers zelf die de stapel met ingezonden verhalen doorkijken. Dat doen ze, omdat ze wel degelijk op zoek zijn naar nieuwe schrijvers en goede verhalen. Als ik één advies zou moeten geven is het dit: zorg dat je een supergoed verhaal hebt. Dus niet gewoon goed, maar briljant. Probeer op te vallen met jouw verhaal. Nergens anders mee.

Heb je zelf een aantal favoriete prentenboeken? En illustratoren en schrijvers? En waarom zijn dit jouw favorieten?

Jazeker, heel veel! ‘Hoe Tom won van Kapitein van Urk en zijn sportieve huurlingen’ van Russell Hoban en Quentin Blake blijft een bron van inspiratie. Een van de vele dingen die mij aanspreken in dit boek is dat delen van de tekst volstrekt onbegrijpelijk zijn. Maar in beeld is het verhaal volkomen helder. ‘Ssst! We hebben een plan!’ van Chris Haughton vind ik ook fantastisch. Het verhaal bevat heel sterke cliffhangers. En dan is er ook nog de ontroerende naíviteit van het kleinste jagertje dat de vogels, die ze willen vangen, steeds gedag zegt.

Verder ben ik ook fan van een aantal prentenboekschrijvers uit het Nederlands taalgebied: Leo Timmers, Loes Riphagen, Marjet Huiberts, Edward van de Vendel, Mathilde Stein, Bette Westera – het zijn er teveel om op te noemen.

Ben je momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek? Kun je al een tipje van de sluier oplichten?

Later dit jaar verschijnt ‘Handje?’ een prentenboek dat ik samen maakte met Wouter Tulp. Het startpunt was: een meisje loopt hand in hand met haar vader. Om te komen waar ze naartoe wil stapt ze over op andere vaders zoals je overstapt van de ene tram of bus op de andere. Intussen heeft Wouter werkelijk fantastische illustraties gemaakt.

Ook Kees de Boer en ik maken samen weer een prentenboek, waar ik heel blij mee ben. Het verhaal zit vol ruimtemonsters – dat is een specialiteit van Kees, dus het komt vast goed.

Heb je tot slot nog (meer) tips voor beginnende auteurs (van prentenboeken)?

Probeer altijd met jouw verhaal de toekomstige tekenaar ervan blij te maken. Kun jij uitleggen waarom dit verhaal echt vierentwintig bladzijden met illustraties nodig heeft? En kun je uitleggen wat het is in jouw verhaal dat maakt dat een tekenaar niet kan wachten om het te tekenen?

Wil je meer weten over Tjibbe Veldkamp en zijn werk als schrijver van prentenboeken en kinderboeken? Neem dan eens een kijkje op zijn website.

Interview Harmen van Straaten

5 april, 2017Interviewsillustrator, Leopold, schrijveradmin

Dag Harmen van Straaten, welke plek hebben prentenboeken in jouw oeuvre?

In mijn oeuvre nemen prentenboeken een belangrijke plaats in. Helemaal precies weet ik het niet, maar ik denk dat ik inmiddels 30 prentenboeken heb getekend en geschreven. Met “De liefste kusjes zijn voor jou” en “Tim en de boot naar Timboektoe” brak ik een beetje door en daarna volgden nog vele prentenboeken. Met het boek “Een opa om nooit te vergeten” met Bette Westra won ik twee internationale prijzen en werd ik uitgenodigd voor een tentoonstelling van mijn werk in Tokio.

Mijn boeken over Spuit Elf de brandweerolifant verschenen in vele talen en er werd in Nederland door theatergroep Terra een musical van gemaakt. Van mijn prentenboek “De Kleine Sneeuwman” werd een Chinees/ Nederlandse muziekproductie gemaakt met premières In China en Nederland. Voor mij nemen prentenboeken een hele belangrijke plaats in.

Jouw prentenboek “Hé, wie zit er op de wc?” was gekozen in de Prentenboek Top 10 voor de Nationale Voorleesdagen 2017. Helpt dat bij de promotie en verkoop van het boek?

Het idee een boek te maken over de WC ontstond in overleg met uitgeverij Leopold, en dat ben ik toen gaan uitwerken. Maar het deel uitmaken van de selectie is natuurlijk wel super fijn hoor. Het helpt zeker. Jaren geleden was dat ook zo met “Spuit Elf en de brandweerolifanten” en “de Wedstrijd van Eend”. Maar toen waren de voorleesdagen nog niet zo bekend als nu.

Spread uit "Hé wie zit er op de wc? Harmen van Straaten, Leopold, 2015 — Spread uit “Hé wie zit er op de wc? Harmen van Straaten, Leopold, 2015

Hoe ga je te werk bij het maken van een prentenboek? Kun je jouw werkproces toelichten?

Het begint altijd met een klein idee van drie of vier zinnen. Ik vind dat je het verhaal ook moet kunnen samenvatten in een klein aantal zinnen. Je moet gewoon niet te veel hoeven uit te leggen. Het verhaal moet meteen duidelijk zijn en een ritmisch beeldverhaal zijn. Ik vind het heel fijn er een soort voordracht op rijm van te maken, want dat leest makkelijk voor en kinderen vinden het leuk om mee te rijmen. Ik hoor het ook vaak op scholen en bibliotheken dat ze dat prettig vinden. Ik pretendeer helemaal niet over goede rijmschema’s te beschikken. Ik zeg altijd maar: Het moet lekker lopen. Maar ik moet zeggen, er wordt ook wel anders over gedacht. Maar ik ben lekker eigenwijs dus….

Ik begin met een tekst dan deel ik in spreads het verhaal in. Daarna begint het schetsen. En daarna verandert de tekst ook steeds mee tot het einde aan toe. Want het mag nooit een praatje bij een plaatje worden. Tekst en beeld vullen elkaar aan en vertellen soms ook nog een extra verhaal.

Ik ben in de loop der jaren simpeler gaan schrijven. Ook door mijn ervaringen op scholen en bibliotheek bezoeken. Mijn begeleiding door goede redacteuren en openstaan voor hun suggesties hebben mij verder gebracht.

Hoe vind je het om zelf de tekst te schrijven?

Ik vind zelf schrijven altijd een spannende reis. Je vertrekt en je weet een beetje waar je naar toe wilt, maar dat kan onderweg allemaal veranderen. Dat maakt het spannend. Even gewoon linksaf slaan en zien waar je dan uitkomt.

Wat zijn jouw favoriete materialen / technieken / media om te illustreren?

Heldere inkt en glad papier. Ik ben het gewend en durf dan niet iets anders te doen…

Waar moet je op letten bij het gebruik van deze materialen?

Ik doe maar wat, als ik heel eerlijk ben. Ik denk niet zo na en volg gewoon mijn gevoel.

Illustratie uit "Joris puzzelt een dino", Harmen van Straaten — Illustratie uit “Joris puzzelt een dino”, Harmen van Straaten, Leopold 2017

Je hebt voor heel veel auteurs en uitgeverijen kinderboeken geïllustreerd. Aan welk boek, auteur en/of uitgeverij bewaar je de beste (of leuke) herinneringen en op welke ben je het meest trots?

Ik heb een rijk illustratie- en schrijfleven met veel bijzondere momenten en ik voel me bevoorrecht met zoveel getalenteerde mensen te mogen samenwerken. Aan één samenwerking bewaar ik hele bijzondere herinneringen.

“Het Sleutelkruid” van Paul Biegel was als kind mijn lievelingsboek en het was een hele bijzondere ervaring om dat boek opnieuw te mogen tekenen. Terwijl de originele tekeningen van Babs van Wely al schitterend waren!

Heb je zelf een aantal favoriete prentenboeken? En illustratoren en schrijvers?

Jazeker, ik ben een fan van Thé Tjong-Khing en Carl den Hollander. Dat zijn twee enorme grote Nederlandse talenten.

Ben je momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek? Kun je al een tipje van de sluier oplichten?

Op dit moment heb ik net een prentenboek af met de titel “Joris puzzelt een dino”. Joris is een puzzelkampioen en is in alles de beste. Een ding zou hij nog heel graag willen weten. Hoe maak je van een stapel botten een dino? Daarom laat hij zich opsluiten in een museum. Maar dan gebeurd er iets rampzalig. Alle dino’s storten die nacht in elkaar. Wordt Joris nu ook kampioen dino puzzelen?

Heb je tot slot nog (meer) tips voor beginnende auteurs en illustratoren (van prentenboeken)?

O, dat is een moeilijke vraag. Kies een makkelijk onderwerp. Kies een onderwerp dat past bij kinderen van 3 t/m 6. Maak het ze niet te moeilijk, maar ook niet te makkelijk. Zorg voor een onvoorspelbaar plot. En… het moet altijd goed aflopen. We willen toch wel dat de lezers lekker en tevreden gaan slapen. Want dat is belangrijk, plezier in voorlezen. Een warm moment met je vader, moeder, opa of oma, juf en meester.

Meer informatie over Harmen van Straaten en zijn werk als auteur en illustrator van (prenten)boeken kun je vinden op zijn website.

Interview Ingrid en Dieter Schubert

2 november, 2016Interviewsillustrator, Lemniscaat, schrijveradmin

Dag Ingrid en Dieter Schubert, welke plek hebben prentenboeken in jullie oeuvre?

Een prentenboek leeft van de prenten. Zo kan een heel klein kind al zijn eigen verhaal maken en opgaan in zijn eigen fantasie. Het allermooist is natuurlijk wel het ‘koestermoment’! Samen met je kind op de bank zitten, de tijd nemen en een verhaal voorlezen of vertellen met je eigen woorden. Of het kind laten vertellen en samen blijven ontdekken. Deze periode duurt niet zo lang! Zodra een kind goed zelf kan lezen is dit voorbij.

Hoe gaan jullie je te werk bij het maken van een prentenboek?

Wij werken graag samen, dat doen wij inmiddels ruim 36 jaar. Het betekent echter niet dat wij altijd in een ruimte en dicht bij elkaar zitten. Wij bedenken een verhaal, of krijgen een verhaal aangereikt. Dat hebben wij de laatste drie jaar vaker gedaan; samenwerken met collega’s.

Eerst is er het verhaal, dan brainstormen wij over de vorm en de inhoud. Pas als het verhaal goed in elkaar zit beginnen wij te schetsen. Ieder voor zich, wij bekijken de tekeningen en kijken naar aanknopingspunten en verschillen in opvatting. Onze kritiek op elkaars werk is altijd constructief maar eerlijk. Pas als wij beiden tevreden zijn, de rode draad door de tekeningen zien lopen, beginnen wij met uitwerken. Ook hier hebben wij de laatste jaren uitgebreide gesprekken over. Met kleur roep je een stemming op. Hoever kunnen wij gaan in het reduceren van vorm? Wat moeten wij alleen suggereren?

Ons eerste prentenboek was een grap, wij begonnen naïef en onbevangen. Daarna werden wij professionals en sindsdien behoeden wij onze lichtheid en speelsheid. Het zou verkeerd zijn als een boek voor kinderen teveel vanuit het hoofd en niet vanuit het gevoel zou worden gemaakt. Alleen maar artistiek of pedagogisch verantwoord gaat dikwijls over de hoofden van kinderen. En dat willen wij niet.

Wat zijn jullie favoriete materialen / technieken / media om te illustreren? En waarom?

Wij komen steeds weer terug op potlood, aquarel, kleurpotlood en pastel.

Met potlood maken wij de voortekening.

Aquarel is zeer moeilijk maar heeft een schittering en lichtheid, die door een ander medium nauwelijks geëvenaard kan worden. In combinatie met pastel ontstaat een grote kleurintensiteit. Vroeger werkten wij in zachte, harmonieuze tinten, nu zijn wij verliefd op contrast en helderheid.

Waar moet je op letten bij het gebruik van deze materialen / technieken / media?

Potlood en pastel zijn droge technieken. Die kun je sturen – tot bepaalde hoogte. Pastel kan dof worden als er teveel gemengd wordt.

Aquarel is een waterverftechniek. Hiermee kunnen mooie overgangen geschilderd worden. Teveel aan water veroorzaakt verfplassen, te weinig oogt stijf en streperig.

Het is een moeilijke techniek, want er kan niet vaak en veel gecorrigeerd worden. Dat zou het papier beschadigen, wat vochtig en zuigkrachtig is.

Jullie hebben al heel wat prentenboeken geïllustreerd. Hoe zorgen jullie er voor dat ieder boek toch weer uniek en verrassend is?

Wij willen de verwondering behouden. Wij behoeden elkaar voor het terugvallen in een oud stramien. Dat is niet altijd makkelijk want elk nieuw boek wordt zo opnieuw een uitdaging. Maar dat vinden wij prettig. Wat bij het ene boek goed uitpakte, past niet bij een ander boek.

Wij vinden het een prettige speurtocht om te kijken hoe wij emotie kunnen verbeelden, zonder opdringerig te zijn. Dat wil zeggen: ingehouden expressie, geen overdaad. Dan wordt een illustratie gauw tot een karikatuur.

Aan welk prentenboek bewaren jullie de beste (of leuke) herinneringen / op welke zijn jullie het meest trots?

Bijna al onze prentenboeken zijn nog op de markt. Natuurlijk zie je dat stijl en adaptatie bij de kijker en voorlezer de laatste jaren enorm veranderd is. Ook prentenboeken zijn aan de tijd overgeleverd. Vroeger lag meer nadruk op tekst, illustraties waren ingekaderd of kleine illustraties volgden grotere op.Nu is tekst bijvoorbeeld tot een minimum beperkt, de illustraties geven enkel de essentie aan, moraal ligt er niet meer zo dik op.

Ons eerste prentenboek “Er ligt een krokodil onder mijn bed”. Misschien hangt hier ons hart en de fijne herinneringen het meest aan. “Er ligt een krokodil onder mijn bed” is dan wel inmiddels 36 jaar oud, maar de kern blijft universeel en ijzersterk. Daarom hebben wij drie jaar geleden een nieuwere versie gemaakt. De grote lijn is behouden, het is verjongd en vlotter. Maar ook alle andere boeken zijn ons heel lief!

Illustratie uit "Er ligt een krokodil onder mijn bed" van Ingrid en Dieter Schubert — Illustratie uit “Er ligt een krokodil onder mijn bed” van Ingrid en Dieter Schubert, Lemniscaat, 2014 (oorspronkelijk 1980)

Hebben jullie zelf een aantal favoriete prentenboeken? En illustratoren en schrijvers? En waarom zijn dit jullie favorieten?

Maurice Sendak was en is met ‘Max en de Maximonsters’ nog steeds onze grote inspirator.

Thé Tjong Khing bewonderen wij vanwege zijn bedrieglijk eenvoudige illustraties. Hij is vaak gekopieerd, maar zijn niveau is door niemand bereikt. Khing heeft aan een kleine beweging, de houding van een hoofd of een schalkse blik, genoeg om een extra dimensie toe te voegen. Er zit veel humor in zijn illustraties en verrassende beeldideeën.

Deze twee vinden wij bijzonder, maar er zijn zoveel meer collega’s wiens werk wij volgen en die ons inspireren. Van onze leeftijd maar vooral ook de nieuwe generatie.

Zijn jullie momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek? Kunnen jullie al een tipje van de sluier oplichten?

Wij hebben afgelopen jaar veel met collega’s samengewerkt.

Janis Ian: Piepkleine Muis
Edward van de Vendel : Opvrolijkvogeltje
Ted van Lieshout: ventje zoekt een vriendje
En nu zijn wij bezig met een idee van Daan Remmert de Vries: Konijnentango.

Wij hebben er veel plezier aan, maar verheugen ons er ook weer op, volgend jaar over ons eigen prentenboek na te kunnen denken.

Illustratie uit "Opvrolijkvogeltje" van Ingrid en Dieter Schubert — Illustratie uit “Opvrolijkvogeltje” van Ingrid en Dieter Schubert, Edward van de Vendel, Lemniscaat, 2015

Hebben jullie tot slot nog (meer) tips voor beginnende illustratoren en schrijvers (van prentenboeken)?

Ieder moet zijn eigen weg gaan. Niet geleid door kortstondig succes maar vanuit de drijfveer een mooi, warm, verrassend boek te willen maken voor kleine kinderen. Want zij zijn onze doelgroep.

Ingrid (Essen, 1953) en Dieter (Oschersleben, 1947) Schubert maken al meer dan dertig jaar samen prentenboeken. Toch vallen ze niet in herhaling: steeds weer maken ze nieuwe prachtige prentenboeken die blijven verrassen.

Meer informatie over Ingrid en Dieter Schubert en de (prenten)boeken die zij maken kun je vinden op hun website.

Prentenboek debuut – De Zonnebloem

30 december, 2015Interviews, Nieuwe Prentenboekengraviant, illustrator, schrijveradmin

Hanneke Frenken met haar debuut prentenboek De Zonnebloem — Hanneke Frenken

Hanneke Frenken heeft met “De Zonnebloem” haar debuut gemaakt als prentenboek auteur en illustrator. De zonnebloem is een prentenboek dat aan kinderen laat zien hoe uit een klein zaadje een grote, sterke bloem groeit en wat die bloem allemaal nodig heeft om te kunnen groeien. Er komen een aantal thema’s aan bod, zoals de natuur, de levenscyclus van een bloem, vriendschap, maar ook dood en afscheid nemen. Het boek is uitgegeven door Graviant educatieve uitgaven en is bij diverse boekwinkels te bestellen. Prentenboek.nl sprak met Hanneke over haar debuut en haar leermomenten.

Hoe is je debuut prentenboek “De Zonnebloem” tot stand gekomen?

In 2013 ben ik met mijn vriend en een paar anderen in Italië op vakantie geweest. We reden langs grote velden vol zonnebloemen. Dat vond ik ongelooflijk mooi om te zien. Het leek net of al die bloemen lachten en wuifden.

De zonnebloem is sowieso mijn lievelingsbloem. Elk jaar plant ik er een aantal in de tuin. Op een dag viel het me op dat de bloemen ‘bezoek’ kregen van allerlei dieren, als bijen, hommels, vlinders en lieveheersbeestjes. Na een tijdje gebloeid te hebben gaat de bloem dood, maar laat zonnebloempitjes achter voor het volgende jaar.

Net in die tijd heb ik afscheid moeten nemen van twee mensen die me nabij stonden.
Al deze dingen waren voor mij inspiratie tot het schrijven van dit boekje.

Illustratie uit het prentenboek debuut van Hanneke Frenken - De Zonnebloem — Illustratie uit het prentenboek debuut van Hanneke Frenken – De Zonnebloem- 2015 – Graviant

Hoe ben je te werk gegaan qua illustraties en tekst?

Vlak nadat we uit Italië terug waren maakte ik een soort schets van het verhaal van de Zonnebloem. Enkele weken later las ik die schets nog eens over en ik verbeterde er wat dingetjes aan. Zo werd het verhaal stukje bij beetje bijgeschaafd. Soms verzon ik er iets bij, soms liet ik stukjes weg. De tekst wilde ik graag eenvoudig en kort houden. Ik heb geprobeerd om er een stukje gevoel in te leggen, zonder het meteen te zwaar te maken.

Tekenen en schrijven zijn altijd hobby’s van mij geweest. Al van kinds af aan schreef ik korte verhaaltjes voor anderen en maakte er tekeningen bij. Wel vond ik dat ik moest leren om echt professioneel te illustreren. Daarom ben ik een cursus gaan volgen. Op die cursus leerde ik met aquarelpotlood en aquarelverf werken. Deze materialen vond ik geschikt voor dit verhaal, omdat ze zacht overkomen op het papier. Ik heb geprobeerd om een lieflijke sfeer te scheppen, zonder het oubollig te laten lijken. Soms was het wel een beetje zoeken om een middenweg te vinden. Ook heb ik besloten om de illustraties niet te moeilijk te maken en zoveel mogelijk alleen te tekenen wat de tekst omschreef, zodat er voor hele jonge kinderen, of kinderen met autisme niet te veel afleidende elementen te zien zijn.

Pagina uit De Zonnebloem - Hanneke Frenken - Graviant - 2015 — Pagina uit De Zonnebloem – Hanneke Frenken – Graviant – 2015

Welke weg heb je bewandeld voordat De Zonnebloem werd uitgegeven?

Ik heb een aantal uitgeverijen benaderd die gespecialiseerd zijn in kinderboeken en prentenboeken. De uitgeverijen heb ik via Google gevonden (tip: uitgeverijen prentenboeken) . Een kennis van me heeft de illustraties professioneel ingescand. Mijn werk heb ik digitaal doorgestuurd.

Van Graviant Educatieve Uitgaven kreeg ik vrijwel meteen bericht (volgens mij binnen een week). Van de andere uitgeverijen heb ik ook allemaal een reactie gehad. Sommige vonden mijn werk niet in hun assortiment passen en andere zouden het fijn vinden wanneer ik ze per post een manuscript toestuurde. Dat was gelukkig niet meer nodig, want Graviant had al toegezegd.

Heb je nog veel moeten aanpassen?

Eigenlijk niet echt. Ik heb alleen een extra illustratie bij moeten maken. Dat is de illustratie met de vogel en de blauwe lucht. Dat moest, omdat alles dan beter uitkwam qua tekst en pagina indeling. Ook had ik al een idee voor een pagina indeling. Bij de uitgeverij hadden ze andere ideeën en de meeste dingen die ze voorstelden vond ik zelf ook mooier. We hebben overlegd en over het resultaat ben ik heel tevreden.

Wat zijn jouw leermomenten geweest?

De tekst schreef ik in de zomer van 2013 toen we terugkwamen van de vakantie in Italië.
Om de paar maanden las ik hem over en telkens bedacht ik nieuwe zinnetjes, of dingen die
aangepast moesten worden. Ik vind het heel belangrijk dat iets voor kinderen begrijpelijk
blijft. Daarnaast probeerde ik om een bepaalde sfeer te scheppen. Ik denk dat dat iets is
wat je niet meteen kunt, maar wat een proces is dat een bepaalde tijd in beslag neemt.
Telkens zie en bedenk je je weer andere dingen. In eerste instantie dacht ik: Zo, dit is mijn
verhaal en zo blijft het. Niet dus, er is heel veel veranderd.

Wat ik vooral heb geleerd is het omgaan met aquarelverf en aquarelpotlood. Hiervoor heb ik een speciale cursus gevolgd van één vrijdagmiddag per maand en dat was mega interessant! Toen ik met het boek begon had ik amper met deze spullen gewerkt. Het enige dat ik kende was kleurpotlood, stiften en Oost-Indische inkt. In de loop der maanden heb ik heel veel uitgeprobeerd. Soms hield ik er een mooie plaat aan over, soms was het beter om het werkje maar meteen weg te gooien.

Om dieren te leren schilderen heb ik via Google Images foto’s opgezocht van verschillende
dieren en geprobeerd om die op een “schattige” manier na te tekenen. Soms was dat best een uitdaging. Met een konijn gaat dat wel, maar een mier is echt een klein monster van dichtbij. Na twee jaar was mijn boekje klaar. Ik heb alle illustraties professioneel in laten scannen door een kennis. Omdat ik eigenlijk heel nieuwsgierig was en een idee wilde hebben van hoe het geheel er in een boek uitzag heb ik de illustraties en tekst in een fotoboek gezet en uit laten printen bij de Hema.

Mijn fotoboek heb ik aan familie en vrienden laten zien. Iedereen was enthousiast en dat
maakte dat ik de stap naar uitgave durfde te zetten.

Waar moet je op letten bij het gebruik van aquarelverf en -potlood?

Wanneer je met aquarelverf te veel over je papier gaat, of iets te ruw probeert om iets weg te poetsen met een stukje keukenrol gaat je papier helemaal stuk. Ook is het bij aquarelpotlood een beetje lastig om nog iets te verbeteren wanneer je je tekening eenmaal hebt staan. De oogjes en de mondjes van de poppetjes tekende ik als laatste met een zwarte pen. Een enkele keer is het voorgekomen dat mijn figuurtje nog niet helemaal droog was. Het gevolg was dat alles helemaal uitliep. Daar viel niks meer aan te verbeteren en ik kon helemaal opnieuw beginnen.

Heb je zelf een aantal favoriete prentenboeken? En illustratoren en schrijvers?

De Nijntje-serie van Dick Bruna vind ik heel leuk. De verhaaltjes gaan over dagelijkse dingen en zijn eenvoudig, op rijm verteld. Ook maakte Dick Bruna alleen gebruik van een aantal basiskleuren en hele eenvoudige vormen. Ik denk dat dat juist de kracht is van zijn werk.

Ook Eric Carle vind ik heel goed. Zijn tekeningen zijn een soort kleurrijke collages en gaan meestal over dieren en natuur. Ze zijn heel leerzaam. Ik heb aan heel veel kinderen het boekje van “Rupsje Nooit Genoeg” voorgelezen en de reacties waren elke keer even leuk.

Daarnaast vind ik de tekeningen van Beatrix Potter ook heel mooi. De verhalen ken ik niet zo goed, maar de illustraties zijn heel knus en als ik plaatjes van Peter Rabbit zie krijg ik een nostalgisch gevoel.

Ben je momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek?

Ja, sinds kort ben ik aan het tekenen en schrijven voor een nieuw boekje. De illustraties zijn in dezelfde stijl als die van “De Zonnebloem”. Ook komen er weer een aantal educatieve thema’s aan bod, zoals tot tien leren tellen en dat wormen kruipen en niet vliegen.

Heb je tot slot nog (meer) tips voor beginnende schrijvers en illustratoren (van prentenboeken)?

Hanneke aan het werk voor haar nieuwe prentenboek

Wanneer je voor kinderen schrijft is het goed om te proberen de wereld te zien door de ogen van een kind. Door om je heen te kijken en korte verhaaltjes te verzinnen bij de mensen en dingen die je ziet kun je veel inspiratie opdoen.

Het is goed om een eigen stijl te bedenken, iets wat bij je past en waar je mee verder kunt.
Wanneer je ergens niet aan uitkomt kun je hulp vragen aan iemand die ervaring heeft met schrijven en illustreren, of juist gewoon aan een vriend waarvan je weet dat hij of zij eerlijk is. Hulp vragen is geen schande en twee zien altijd meer dan een. Geef niet op en zet door, ook jouw werk kan een bijzonder “pareltje” zijn.

Meer zien van Hanneke? Ze houdt haar eigen facebookpagina bij.

Interview Marjet Huiberts

2 juni, 2015InterviewsGottmer, hopman, huiberts, schrijveradmin

Dag Marjet Huiberts! “We hebben er een geitje bij!” is verkozen tot prentenboek van het jaar 2016. Hoe is dit boek tot stand gekomen?

“We hebben er een geitje bij!”, marjet huiberts en iris deppe — “We hebben er een geitje bij!”, Huiberts, Deppe, Gottmer, 2014

De tekst was er het eerst. Ik had een lang vers gemaakt voor jonge kinderen over een ‘kraamvisite’ op een kinderboerderij en toen ik dat na een bespreking over ‘Ridder Florian’ aan mijn uitgever en redacteur bij Gottmer liet lezen, reageerden ze heel enthousiast. Mijn uitgever Melanie Lasance zag er onmiddellijk een mooi prentenboek in.

Redacteur Marieke Spaans is toen op zoek gegaan naar een passende illustrator. Ze heeft daar een uitstekende kijk op, bijvoorbeeld voor mijn boek ‘Roodkapje was een toffe meid’ kwam ze met Wendy Panders aan, die meteen een Vlag en Wimpel kreeg voor haar bijzondere illustraties bij het boek. Marieke had net een mapje met illustraties van de onbekende Iris Deppe gekregen en liet me werk van haar zien. We waren allebei erg gecharmeerd van haar dierenillustraties. Toen heeft Iris de opdracht gekregen.

De samenwerking met illustrator Iris Deppe is zeker goed bevallen, aangezien er inmiddels een nieuw prentenboek van jullie is verschenen (“Dag meneer, hebt u een hond?”)?

Ja, het is erg fijn om met Iris samen te werken. Ze laat me altijd eerst schetsen zien (waar ik dan nog wat over kan zeggen) en steeds een paar nieuwe illustraties, zodat ik al snel een beeld krijg. Ik vind haar illustraties vaak ontroerend, zoals dat stralende konijn in ‘We hebben er een geitje bij!’ en de optocht van de trotse boer met alle boerderijdieren in zijn kielzog. Iedere keer als ik het boek bekijk word ik er blij van. Nu natuurlijk extra blij, omdat het Prentenboek van het Jaar is geworden. Mijn redacteur zei dat het nooit voorkomt dat een illustrator dat bij zijn eerste boek meteen overkomt.

‘Dag meneer, hebt u een hond?’ was toen overigens al verschenen. Het komt een beetje door Iris’ stralende konijn dat ik het idee kreeg voor dit boek. En door een ervaring uit de tijd dat mijn kinderen (inmiddels 26 en 23) jong waren: we gingen een kooi kopen voor een cavia die mijn oudste zoontje kon krijgen van een vriendje. Maar in de winkel werden we verliefd op een schattig, lichtbruin hangoor konijntje. Toen hebben we die gekocht, met konijnenhok, en de cavia afgezegd. Zoiets overkomt Mik ook in ‘Dag meneer, hebt u een hond?’ En net als Mik hadden mijn kinderen voor het konijn een riempje om hem buiten te kunnen laten lopen.

Beide boeken zijn vormgegeven door Sabine en Hans Bockting, die ook de vormgeving hebben gedaan van ‘Aadje Piraatje’, heel mooi en zorgvuldig doen ze dat.

Al jouw prentenboeken zijn op rijm. Wat trekt jou zo aan om een verhaal in rijmvorm te vertellen?

Ik schreef al liedteksten en versjes voor Sesamstraat en toen vroegen ze me of ik ook verhalen op rijm kon schrijven. Dus ik ben er eigenlijk een beetje ingerold. Maar het ligt me ook goed. Een rijmschema geeft structuur en je moet veel puzzelen om je tekst passend te krijgen, dat vind ik leuk werk.

Daarnaast heb ik gemerkt dat kinderen een tekst op rijm makkelijk oppikken. Er zijn kinderen van twee die al hele stukken tekst uit ‘Ridder Florian’ op kunnen zeggen, terwijl het eigenlijk een boek voor kleuters is.

‘Wacht! Ik wil je nog bedanken,’
roept de draak, en gaat weer janken.
‘Mag ik niet je huisdier zijn?
Ik loop heel graag aan de lijn!’”
Rijm Marjet Huiberts (Ridder Florian)

Waar let jij altijd goed op bij een rijm? Wat zijn de valkuilen?

Het moet goed klinken. Een rijmende tekst maak ik bijna altijd hardop pratend. Verder is er over rijm veel te zeggen, maar dat past niet zo in een interview. Je kunt er beter een boek over lezen, bijvoorbeeld van Jaap Bakker. Ik heb les van hem gehad (Liedteksten schrijven) op de Schrijversvakschool en dat was zeer leerzaam.

“Slimme Kimmie Cowboy is een dagje aan ’t kamperen,
als ze plots een boze stem hoort: ‘Ugh! Ik jou scalperen!’
Kimmie kruipt haar tentje uit. ‘Hé, riep daar iemand wat?’
Voor haar staat een indiaan. Hij is op oorlogspad.”
Rijm Marjet Huiberts (Kimmie Cowboy)

Hoe ga jij te werk bij het schrijven van een prentenboek?

Dat vind ik een moeilijke vraag, want het is iedere keer anders. Ook hoe ik op een idee kom. Hiervoor heb ik al verteld hoe ik op het idee kwam voor ‘Dag meneer, hebt u een hond?’, maar daar komt bij dat ik in mijn achterhoofd had een serie te maken over Mik, steeds met andere dieren. Zoals bijvoorbeeld huisdieren. Zo’n idee speelt dan ook een rol bij het tot stand komen van het verhaal. Meestal verschijnt er in mijn hoofd een zinnetje en op dat zinnetje ga ik net zolang kauwen tot er nieuwe zinnetjes bijkomen.

Maar daarnaast heb ik dus ook vaak een globaal beeld en daar schrijf ik eveneens dingen over op: de indeling van de tekst, welke dieren erin voor moeten komen en ook weer zinnetjes die daarbij zouden passen. Ik switch steeds tussen het globale beeld en de losse zinnen. Als ik een eerste versie op papier heb zit ik daar vaak nog lang aan te schaven, tot ik over elke zin tevreden ben.

Zit er voor jou verschil in de manier van werken als je een prentenboek schrijft ten opzichte van een liedje?

Niet een groot verschil. Bij een liedje heb ik vaak eerst een refrein regel. Het refrein is de kern, die komt steeds terug. En een liedje zing ik soms zo’n beetje voor me uit. Dat doe ik niet met een prentenboek tekst. Verder is het hetzelfde: steeds van zinnetjes naar globaal en vice versa.

Heb je zelf een aantal favoriete prentenboeken? En illustratoren en schrijvers?

Ik heb een speciale band met het prentenboek ‘Een ober van niks’ van Tjibbe Veldkamp en Philip Hopman, verschenen in 1992. Ik werkte in die tijd als dansconsulent bij een Steunpunt voor Kunstzinnige Vorming. We maakten voor het basisonderwijs een dansproject over boeken. Ik vond de illustraties van Philip Hopman, met name de slungelige ober in allerlei standen tussen balanceren en vallen, bijzonder geestig. En heel bruikbaar voor een dansles.

Toen ik ruim tien jaar later met mijn twee eerste prentenboek teksten, ‘Feodoor heeft zeven zussen’ en ‘Ridder Florian’ bij Gottmer zat, had ik dat boek in mijn tas. Voorzichtig opperde ik Philip Hopman als illustrator. Gottmer had nog nooit met hem gewerkt, maar was er meteen voor in. En Philip heeft Ridder Florian precies zo vormgegeven als ik gehoopt had, dat besefte ik toen een schets zag: ja, dit is hem. ‘Zijn ontroerendste personage ooit’, schreef het NRC.

Voor ‘Feodoor heeft zeven zussen’ kwam Gottmer met Sieb Posthuma, die later ook ‘Aadje Piraatje’ heeft geïllustreerd. Aadje Piraatje is zo’n aansprekend karakter geworden dankzij Sieb. Verschrikkelijk dat Sieb is overleden.

Aadje Piraatje, marjet huiberts en sieb posthuma — Aadje Piraatje, Huiberts, Posthuma, 2009, Gottmer

Ben je momenteel bezig aan een nieuw prentenboek? Zo ja, kun je een tipje van de sluier oplichten?

In het voorjaar van 2016 komt er waarschijnlijk een speciale uitgave van Aadje Piraatje: ‘Aadje Piraatje leest’, met als ondertitel: ‘lees jij mee?’ Het is een combinatie van een samenlees- en een zelfleesboek op AVI-startniveau. Toen ik een paar jaar geleden hoorde dat veel jongens te weinig lezen, dacht ik: misschien is Aadje een goed rolmodel. In ‘Aadje Piraatje viert feest’ staat een verhaal over dat hij leert lezen. De refreintjes daarin heb ik zo geschreven dat ze op AVI-startniveau zijn.

Daarnaast heb ik een aantal nieuwe teksten op dat niveau geschreven, gebaseerd op eerdere verhalen van Aadje. Sieb zou die nog gaan illustreren, wat niet eens veel werk meer was, daar we veel illustraties konden hergebruiken. En toen overleed hij, vlak voordat ‘Aadje Piraatje viert feest’ uit zou komen. In overleg met de erfgenamen is Gottmer nu toch bezig met de voorbereidingen voor uitgave van ‘Aadje Piraatje leest’, ook als een soort eerbetoon aan Sieb. Ik heb één verhaaltje herschreven, zodat we alles met de bestaande illustraties van Sieb kunnen doen. Ik hoop dat de boeken van Aadje, met de fantastische illustraties van Sieb, een heel lang leven beschoren zijn.

Heb je tot slot nog (meer) tips voor beginnende schrijvers (van prentenboeken)?

Wees niet te snel tevreden met een tekst. Lees hem hardop. Draai je zinnen om, schrap en schaaf. Als je op rijm schrijft: neem niet altijd het voor de hand liggende, maar zoek nieuwe (originelere) rijmparen, let op het metrum, het ritme, de zinslengte, en behalve op eindrijm ook op binnenrijm, alliteratie e.d. En ten slotte, laat nooit prentenboek op lulkoek rijmen.

Meer weten over Marjet Huiberts? Bezoek dan eens haar eigen website! Je vindt daar onder andere alle prentenboeken van Marjet.