Rian Visser is een echte duizendpoot. Ze heeft meer dan 80 kinder- en prentenboeken geschreven voor verschillende leeftijden. Ze is tevens grafisch vormgeefster. Ze heeft bordspellen bedacht. Ze ontwikkelt met haar bedrijf books2download kinderboeken apps en geeft e-books uit. Ze maakt tevens digibordlessen, geeft workshops en bezoekt scholen. Daarnaast houdt ze nog actief haar eigen blog bij (rianvisser.nl).

 

Dag Rian, je hebt nogal wat bezigheden, wat ga je in 2016 allemaal ondernemen?

Eerlijk gezegd weet ik dat niet. Ik ben geen planner en ik houd mijn agenda het liefst zo leeg mogelijk. Wanneer ik ’s ochtends opsta pak ik aan waar ik het meeste zin in heb. Dat werkt voor mij het meest effectief. Grote projecten pak ik meestal aan door kleine stapjes vooruit te zetten.

Je hebt zowel informatieve prentenboeken (AVI-boekjes) geschreven als meer “reguliere” prentenboeken. Kun je aangeven waar voor jou het verschil in zit?

Een goed prentenboek verhaal moet je te binnen schieten. Het draait vaak om een leuke vondst en het is moeilijk om daarvoor speciaal te gaan zitten. Nippertje heb ik ooit spontaan bedacht tijdens het tanden poetsen, toen mijn zoon te laat op school dreigde te komen. Timo en het toverstokje heb ik bedacht toen mijn zoon een goocheldoos cadeau kreeg. Op dat soort momenten was ik helemaal niet van plan een prentenboek te schrijven.

Andere prentenboeken zoals Plets, plets, plats! en Een superslee! zijn in opdracht geschreven. Dan loop ik een tijd rond met het thema in mijn hoofd en probeer in gedachten verschillende verhalen uit. Soms ga ik al schrijven, voordat het idee af is, maar dan wordt het niks. Er moet eerst in mijn hoofd iets verrassends gebeuren, iets waar ik enthousiast over wordt. Daarna schrijf ik het verhaal redelijk snel neer.

AVI-boekjes schrijven is een heel andere tak van sport. Dat is eindeloos puzzelen. Vooral bij AVI start moet je heel goed rekening houden met alle woorden die nog niet mogen.

Hoe ga jij te werk bij het schrijven van een prentenboek?

Prentenboeken beginnen bij mij met het verhaal. Zodra ik dat bedacht heb, schrijf ik het op en verdeel ik de tekst meteen over twaalf dubbele pagina’s: de omvang van het boek. Daarna schrijf ik er illustratie-instructies bij. Zo kan ik goed zien hoe de actie per pagina is. Gebeurt er genoeg en is het beeld afwisselend? Daarna lees ik de tekst nog een aantal keer hardop, want pas dan hoor ik of de tekst goed klinkt.

Wanneer de uitgever tevreden is met het verhaal, wordt er een illustrator bij gezocht. Deze maakt schetsen die ik in de opmaak zet. In dit stadium pas ik vaak de tekst nog wat aan om goed bij het beeld aan te sluiten. Bij De wedstrijd van Schildpad en Haas was meteen bekend dat het boek ook een app en animatie zou worden. In de app zouden de linker- en rechterpagina niet tegelijk maar na elkaar in beeld komen. We hielden daar bij het papieren boek al rekening mee.

Je bent ook grafisch vormgeefster. Toch illustreer je bijna nooit de (prenten)boeken die zelf hebt geschreven. Is dat een bewuste keuze?

Grafische vormgeving is niet hetzelfde als illustreren. Ik deed op de Kunstacademie eerst wel het vak Illustratief, maar ben overgestapt naar grafische vormgeving. Ik kan aardig tekenen, maar ik heb geen goede stijl voor kinderboeken.

Met books2download ben je een van de eerste die kinderboeken en prentenboeken als e-book uitgeeft en apps ontwikkeld. Hoe en waarom ben je hieraan begonnen?

Met apps kun je animatie, geluid en interactie toevoegen aan het verhaal. Ik vind dat inhoudelijk heel interessant. Kinderen kunnen zelf het verhaal in beweging zetten. Voor ouders die niet goed Nederlands spreken zijn digitale kinderboeken erg handig, omdat er een voorleesstem in zit. Voor eerste lezers kun je geluid aan een AVI-boekje toevoegen. Ik heb daarom met veel verschillende apps en e-boeken geëxperimenteerd.

Waar zit voor jou het verschil tussen een e-book en een app?

In een app is veel meer mogelijk dan in een e-boek, omdat een app geprogrammeerd is. Je kunt alles laten maken en animeren zoals je het wilt. Dit is wel heel duur, dus veel apps worden met een template-achtige software gemaakt, waarbij de mogelijkheden beperkter zijn. Er is ook software om zelf apps te maken, zonder te hoeven programmeren. Deze apps zijn eenvoudiger en lijken meer op een e-boeken.

Wanneer een app echter geen functionaliteit bevat die niet ook mogelijk is in een verrijkt e-boek, wordt de app in de App Store geweigerd. Toch maak ik een digitaal kinderboek liever als app dan als e-boek. Een groot voordeel van een app boven een e-boek is de vindbaarheid. De app krijgt ook een eigen icon op de telefoon of tablet, terwijl het e-boek alleen in een andere app te vinden is. Voor e-boeken zijn klanten soms wel weer bereid meer geld uit te geven.

Is het ontwikkelen van een app (van een prentenboek) niet erg kostbaar? Je moet animeren, programmeren, audio opnemen etc.

Ja, het is erg kostbaar en tijdrovend. Voor een geprogrammeerde app met geluid en animaties moet je al gauw een budget van € 10.000 euro hebben. Apps kunnen in de winkel niet duur zijn, want dan koopt niemand ze. Veel mensen downloaden sowieso alleen gratis apps. Van de prijs van een app draag je ook nog eens 30% af aan Apple of Google. Apps zijn daarom zelden winstgevend.

Is het ontwikkelen van app van een prentenboek of kinderboek commercieel interessant?

Ik heb wel winstgevende apps kunnen maken door veel zelf te doen, bestaand materiaal te hergebruiken en veel aan promotie te doen. Die promotie stopt nooit: je moet apps doorlopend onder de aandacht blijven brengen. Ik heb ook apps gemaakt die voor de gebruiker gratis zijn, maar die gesponsord zijn door een instituut. Op die manier zijn de kosten van het maken van de apps gedekt. Zoeken naar sponsors is wel erg tijdrovend en lastig.

Heb je zelf een aantal favoriete prentenboeken en/of prentenboeken-apps?

Mijn app Timo en het toverboek is al 5 jaar oud, maar is nog steeds een van de meest geavanceerde en grappige Nederlandstalige prentenboek-apps. Het is altijd een groot succes als ik hem vertoon voor een groep. Hij is ook internationaal genomineerd voor de Bologna Ragazzi Award. De app Timo en het toverstokje is betaald door het Nederlands Jeugdinstituut en is daarom gratis. Ook deze app laat ik vaak zien, want het is heel fijn dat zo veel ouders en kinderen gratis kunnen kennismaken met digitale prentenboeken en het verhaal wordt zowel door jonge als oudere kinderen gewaardeerd.

Zacht zijn de wolken is een mooie poëzie-app, die ik heb kunnen maken door subsidie van het Nederlands Letterenfonds. “Het lettercircus”, “Daans reis om de wereld”, “Pigmentus, de kleurentovenaar”, “Appie en opa” en “Waar kom ik vandaan?” zijn vijf heel verschillende apps die ik zelf gemaakt hebt met het programma InDesign en FolioBuilder. Daardoor kon ik de kosten laag houden. De app “Nippertje” heb ik niet zelf gemaakt, maar dit boek is wel mijn favoriete prentenboek. Hoewel ik “Drie dappere paardjes”, “Het boekenfeest” en “Hieper” ook leuk vindt. Van andere schrijvers lees ik graag “Stap maar op mijn bezemsteel”, dat is vertaald door Bette Westera.

Ben je momenteel bezig aan een nieuw prentenboek en/of app? Zo ja, kun je een tipje van de sluier oplichten?

Ik ben met verschillende boeken bezig, maar daar zitten geen prentenboeken en apps tussen. Het laatste digitale boek dat ik gemaakt heb is de poëziebundel “Wil jij met mij?”, met liefdesgedichten voor pubers. Dit was eerst een papieren boek, maar was niet meer leverbaar. Ik heb er een fixed layout e-boek van gemaakt. Zo’n e-boek met een vaste layout is ook heel geschikt voor prentenboeken, maar is helaas niet op elke e-reader te lezen. De iPad is er het meest geschikt voor en ik verkoop deze e-boeken daarom alleen in de iBooks Store.

Heeft Rian Visser tot slot nog (meer) tips voor beginnende schrijvers (van prentenboeken) of makers van prentenboek/kinderboeken apps?

Mijn ervaring is dat het uitbrengen van een prentenboek de laatste jaren moeilijker geworden is. Uitgevers zijn erg voorzichtig. Misschien komt er weer een betere tijd aan, want de verkoop van boeken schijnt weer aan te trekken. Uitgeven in eigen beheer moet je vooral doen voor het plezier dat je eraan hebt, niet om er rijk van te worden. Ook wanneer je het lukt om bij een gerenommeerde uitgeverij te publiceren zal je van 5% royalty’s niet snel rijk worden. Laat je echter niet ontmoedigen en volg je dromen!