Alle berichten van admin

Interview Vera de Backker

Dag Vera, kun je wat vertellen over je laatste prentenboek “Beer en de Honingboom”?

Het gaat over Beer die droomt van een honingboom, zo echt dat hij er heen wil. Onderweg vragen zijn vrienden om hulp, maar Beer moet naar die boom en heeft geen tijd. Eenmaal bij de boom is die nog mooier dan in zijn droom. Alleen als hij de honing eruit wil halen komen miljoenen boze bijen uit de boom. Beer schrikt zo, hij tuimelt achterover en doet al rollend naar beneden alle klusjes voor zijn vrienden. En als beloning krijgt hij honing!

Illustratie uit Beer en de honingboom, Vera de Backker, 2017, Vries Brouwers
Illustratie uit Beer en de honingboom, Vera de Backker, 2017, De Vries-Brouwers

Het verhaal was een idee van Jeroen Schipper (auteur). We hebben wel samen een beetje aan het verhaal zitten schaven. Jeroen Schipper en ik geven ‘voorleesconcerten’ in bibliotheken en op scholen. Via de Schrijverscentrale (www.deschrijverscentrale.nl) worden we vaak ingehuurd en zelf zoeken we ook steeds naar plekken om op te treden.

Welke plek hebben prentenboeken in jouw oeuvre?

Prentenboeken hebben een grote plek in mijn oevre. Ik heb er inmiddels 49 geïllustreerd, waaronder ‘Het geheim van Joris en Draakje’, ‘Toeloeloe en Harrie ontdekken hun eiland’ en ‘Beer en de honingboom’.  Ik heb zelf 15 boeken geschreven, waaronder kleine boekjes: 5 maan-roos-vis boekjes, ‘Bij Koosje in de boom’, ‘Koosje en de regenboog’ en ‘Het feestje van Rira Regenboogvis’ en grote prentenboeken: ‘Oh,oh wat een vriend’, ‘Het geheim van Ger’ ‘Koosje Koala’, ‘Dikke vriendjes’, ‘Er is er een jarig’, ‘Eerste woordjes aanwijsboek,’ en ‘Zeg kleine grutto wat zoek jij toch?’

Een overzicht van boeken die Vera de Backker heeft geschreven en geïllustreerd vind je op haar eigen website www.veradebackker.nl.

 

Hoe ga je te werk bij het schrijven en illustreren van een prentenboek? Kun je jouw werkproces toelichten?

Bij de eerste boeken begon ik met een hoofdfiguur die van alles ging beleven zoals ‘Ger de miereneter’ in ‘Oh oh wat een vriend’. Ik wilde zelf graag een hond en in dat boek vindt Ger een hondje, maar dat hondje groeit uit tot een beer! Ik heb altijd veel ideeën en inspiratie en te weinig tijd om alles te maken. Als ik samenwerk gaan we vaak brainstormen en hebben we binnen de kortste keren ook heel veel ideeën!

illustratie vera de backker
Van schets…

Als ik zelf schrijf ga ik gelijk schetsen en maak ik de tekst later. Maar heel vaak heb ik samen gewerkt met een schrijver en bedachten we samen het verhaal, daarna ging de schrijver schrijven en ging ik aan de hand van de tekst illustreren. En soms heb ik een verhaal gekregen van een schrijver wat al af was en ging ik dat illustreren.

illustratie vera de backker
…. naar illustratie
Welke illustratietechnieken gebruik je?

Ik gebruik vooral gouache verf en vul dat aan met kleurpotlood, krijt en pastelpotloden. Heel soms werk ik met acrylverf voor illustraties of op de iPad.

In het begin werkte ik met aquarelverf. Max Velthuijs adviseerde mij om gouache te gebruiken omdat ik graag doorschilder in mijn werk. Vanaf die tijd werk ik met gouache. Inderdaad heel fijn materiaal en langzaam maar zeker kwam er potlood en krijt bij. Acryl gebruik ik voor mijn schilderijen, maar af en toe ook voor illustraties. En de iPad sinds 2016 voor ‘Toeloeloe en Harrie’. Dat vind ik ook leuk, maar werken op papier heeft toch mijn voorkeur.

Vera de Backker verkoopt originele illustraties in de illustratie winkel van Prentenboek.nl!

Wat zijn echte leermomenten geweest?

Die zijn er steeds opnieuw. Ik heb vooral in het begin veel geleerd bij uitgeverij Zwijsen, over hoe je een boek maakt en hoe je je werk moet aanleveren, echt de basis. Daarna was het bij Gottmer ook weer leerzaam. Ik mocht gaan samenwerken met Karen van Holst Pellekaan als schrijfster. Dat was ook heel leuk. De dierenserie maken voor de KNNV was ook heel leerzaam, omdat ik toen veel met waarneming moest werken en echte natuur moest tekenen. Naast het leren tekenen van de dieren leerde ik ook over die dieren, dingen die ik nog niet wist, ook leuk!

Je hebt ook veel educatieve boeken geïllustreerd? Is dat anders dan het illustreren dan een prentenboek?

Dat waren veel educatieve prentenboeken dus dat ligt wel heel dicht naast elkaar.

Bijvoorbeeld voor de Bino-boeken kregen we thema’s mee, maar de invulling was helemaal aan ons (Marcel van Driel en mij). Het werden dus verhalen die ook precies als een prentenboek gemaakt werden.

Ik heb ook educatieve boeken voor volwassenen geïllustreerd, dat is wel heel wat anders. Dan zijn de illustraties alleen een verluchtiging of verduidelijking.

Vera leest samen met Bino...
Vera leest samen met Bino…
Aan welk boek, auteur en/of uitgeverij bewaar je de beste (of leuke) herinneringen en op welke ben je het meest trots?

Uiteraard was het wel heel tof om het eerste boekje te maken voor uitgeverij Zwijsen, dat was er één uit een serie. In die tijd gaven ze bij elke serie die uitkwam een klein feestje met iedereen die daaraan had meegewerkt, dat vond ik heel bijzonder. En elk jaar was er een jaarfeest met alle medewerkers. Erg leuk om heel veel collega’s te ontmoeten.

In die tijd ben ik ook naar de Kinderboekenbeurs in Bologna geweest met twee collega’s van Zwijsen. Wij dachten wel toen we al die boeken zagen, hier komen wij toch nooit tussen…Maar een jaar later lag mijn prentenboek ‘Oh oh wat een vriend’ daar op de beurs en werd het in 5 talen gedrukt. 

Verder vind ik wel elk nieuw boek weer een cadeau en heb ik met heel veel leuke mensen samen gewerkt. Eigenlijk is juist die afwisseling wel erg leuk, verschillende uitgeverijen en verschillende auteurs, het heeft me heel veel gebracht!

Op dit moment vind ik het werken met ‘Beer en de honingboom’ echt heel erg leuk, die voorleesconcerten zijn wel het leukste wat ik tot nu toe heb gedaan.

Vera Backker en Jeroen Schipper geven voorleesconcerten voor Beer en de honingboom
Vera de Backker en Jeroen Schipper geven voorleesconcerten voor Beer en de honingboom
Heb je zelf een aantal favoriete prentenboeken?

‘Kikker is verliefd’ van Max Velthuijs, ‘Een ijsbeer in de tropen’ van Hans de Beer, Charlotte Dematons ‘Nederland’ en ‘Op zoek naar de zomer’ van Nicolas van Pallandt.

En illustratoren en schrijvers?

Max Velthuijs is een favoriet van mij en ik ben ook twee keer bij hem geweest, dat was erg leuk, veel van geleerd ook. Charlotte Dematons is ook een favoriet van mij, haar Sinterklaas- en Nederland boek zijn echt geweldig. Wij hebben elkaar ontmoet bij een signeersessie in de Bijenkorf jaren geleden en sinds die tijd hebben we leuk contact. Van haar heb ik ook veel geleerd over het illustreren.

Max Velthuijs en Dick Bruna spreken me heel erg aan vanwege de eenvoud en mooie vormentaal. Ook het kleurrijke spreekt me nog steeds aan. Bij Charlotte is het ook kleurrijk, maar daar vind ik het juist mooi dat er zoveel te zien is! Zelf hou ik eigenlijk wel van beide, ik begon met de eenvoud maar bij Beer is er juist van alles te zien. En verder is het dat me soms iets raakt in het werk, dat is niet uit te leggen. Zoals ‘Op zoek naar de zomer’, dat vind ik nog steeds zo’n mooi boek, daar raak ik nooit in uitgekeken, het raakt me.

Jean Dulieu, schrijver en illustrator van de Paulus-boekjes, is echt een favoriet uit mijn jeugd. ‘Paulus en Wawwa’ is mijn favoriete boekje van die serie!

Ben je momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek? Kun je al een tipje van de sluier oplichten?

Ik ben bezig met een boek over 2 ruimte wezentjes die, onafhankelijk van elkaar, met hun ufootjes op pad gaan, in een storm raken en op een heel andere planeet terecht komen…

Heb je tot slot nog (meer) tips voor beginnende schrijvers en illustratoren (van prentenboeken)?

Toen ik begon heb ik heel wat uitgeverijen bezocht (zo ging dat toen) en kreeg ik steeds een afwijzing omdat ik nog niets had uitgegeven. Ik maakte steeds nieuwe dingen en uiteindelijk zei een van die uitgevers: ‘ga naar een educatieve uitgeverij die hebben veel werk en wie weet lukt dat’. Dat heb ik gedaan en bij Zwijsen hadden ze inderdaad werk voor mij en heb ik mijn eerste boekjes geïllustreerd en ook mijn eerste prentenboek gemaakt voor Elzenga (toen onderdeel van Zwijsen). Dus bij educatieve uitgeverijen beginnen is een tip.

Wat vooral belangrijk is dat je plezier in je werk hebt en steeds weer doorgaat met nieuwe dingen maken. Het is een mooi vak en voor persoonlijke tips kun je altijd bij mij langs komen.

Wil meer weten over Vera de Backker en haar werk? Neem dan eens een kijkje op haar eigen website.

Vera de Backker verkoopt originele illustraties in de illustratie winkel van Prentenboek.nl!

Interview Sanne te Loo

Gefeliciteerd Sanne met de Zilveren Penseel voor “Dit is voor jou”! Kun je wat vertellen over hoe “Dit is voor jou” tot stand is gekomen?

‘Dit is voor jou’ zag ik voor me toen iemand mij een jeugdherinnering vertelde. Als kind vond zij een fijn thuis bij een oude man. Toen hij verhuisde zorgde hij ervoor dat het kind welkom zou zijn bij de volgende bewoners. Dit gaf haar leven een duw in de goede richting.

Deze jeugdherinnering ontroerde mij zeer, ik voelde herkenning en dacht direct: ‘Het is net een prentenboek! Hier moet ik iets mee’.

De setting van het verhaal moest veranderen en heb ik dicht bij mijzelf gehouden. Van de oude man maakte ik een schilder die ik graag ontmoet zou hebben toen ik jong was.

Hij heeft zijn atelier in een vervallen huis in een buitenwijk van een grote stad, waar hij als jonge schilder kwam wonen om met zijn schilderijen zijn brood te verdienen. Nu hij oud is verlangt hij terug naar waar hij vandaan komt.

illustratie uit "Dit is voor jou", Sanne te Loo
illustratie uit “Dit is voor jou”, Sanne te Loo, 2017, Lemniscaat

Wanneer de schilder de jongen ontmoet die van tekenen houdt, herkent hij zichzelf in hem. Hij geeft zijn kennis en atelier door en is zo van grote betekenis voor de jongen. De titel van het boek ’Dit is voor jou’ is daarom ook een bericht van de jongen aan Anselmo. De jongen vertelt zijn verhaal en draagt het boek op aan de schilder die hem zijn vertrouwen gaf.

Zelf heb ik een promofilmpje voor het boek laten maken, en in de kinderboekwinkel Kakelbont in Utrecht zijn nog altijd de originele illustraties te zien.

Welke plek hebben prentenboeken in jouw oeuvre?

Het eerste boek dat ik illustreerde was een prentenboek naar een oud, Chinees verhaal ‘Ping Li en zijn vlieger’, in opdracht van de uitgeverij Lemniscaat. Om mezelf aan het werk te houden ben ik verhalen gaan schrijven. Ook al voelde ik me geen schrijver, maar een tekenaar, toch lukte het me om het boek ‘Kleine Vis’ te bedenken. Daarna volgde nog 6 eigen prentenboeken.

Het illustreren van verhalen van anderen doe ik net zo graag. Het leuke is dat elke schrijver zijn of haar eigen interesse meebrengt, vaak een onderwerp waar ik niets van af weet. Mij verdiepen in dat onderwerp kost misschien veel tijd, maar is erg leuk om te doen!

Bij een leesboek hou ik me in, de tekst vertelt het verhaal al mooi. Mijn tekeningen zijn ondersteunend en geven een bepaalde sfeer aan het boek. Maar bij een prentenboek pak ik graag uit. Daar vertel ik het verhaal het liefst zo veel mogelijk met beeld.

illustratie uit "Ieber en Knoert", Sanne te Loo
illustratie uit “Ieber en Knoert”, Sanne te Loo, 2018, Hoogland & van Klaveren

Hoe ga je te werk bij het schrijven en illustreren van een prentenboek? Kun je jouw werkproces toelichten?

Meestal wordt een idee voor een prentenboek geboren uit interesse of iets dat mij opvalt. Daarna is het puzzelen om er een logisch verhaal van te maken. Soms lukt dat wel, maar soms ook niet.

De sfeer en de vorm van het boek bepaal ik door veel beeldmateriaal te zoeken uit boeken en van internet. De hoofdpersonen ontstaan door met verf op papier te gaan klooien en zoeken, net zo lang tot ik een figuurtje heb getekend dat mij aanspreekt. Ze moeten iets karakteristieks hebben waardoor je ze meteen herkend op de volgende bladzijde.

Dan verdeel ik het verhaal over de 12 spreads van een prentenboek en schets de beelden met potlood op papier.

potloodschets voor "Dit is voor jou", Sanne te Loo
potloodschets voor “Dit is voor jou”, Sanne te Loo

Soms zegt een beeld al zoveel dat er steeds minder woorden nodig zijn.

Wanneer het hele boek geschetst is en goed gekeurd door uitgever en schrijver, dan kan ik beginnen aan de uitwerking van de illustraties op dik aquarelpapier.

De eerste pogingen zijn een oefening om te ontdekken hoe die moet. Heb ik het in de vingers dan maak ik de illustratie nogmaals, alsof het een makkie was.

Als materiaal gebruik ik daarvoor aquarel en druktechnieken door elkaar. Dit zijn technieken die je niet helemaal in de hand hebt, dat kost soms veel papier, maar daardoor blijf ik benieuwd naar het eindresultaat. Het toeval toe laten in mijn werk is iets wat ik bij mijn eerste boeken nog niet kon, nu laat ik me graag verrassen.

Uiteindelijke illustratie voor "Dit is voor jou", Sanne te Loo
Uiteindelijke illustratie voor “Dit is voor jou”, Sanne te Loo, 2017, Lemniscaat

Aan welk boek, auteur en/of uitgeverij bewaar je de beste (of leuke) herinneringen en op welke ben je het meest trots?

‘De duik’ van Sjoerd Kuyper is een boek waar ik een jaar aan heb gewerkt en mee heb geleefd. Het is zo mooi geschreven, maar een ingewikkeld verhaal en ik was bang dat ik de opdracht zou verknallen.

Al die tijd zat ik met mijn gedachte op Curaçao, daar wilde ik eigenlijk blijven, het koste moeite het los te laten toen het boek klaar was.

 Heb je zelf een aantal favoriete prentenboeken?

Mijn boekenkasten puilen uit! Ik koop heel veel verschillende boeken. Juist als ik iets nieuws ga maken, om inspiratie te krijgen en enthousiast te worden, ga ik eerst naar de boekwinkel. Daarna heb ik enorm veel zin om aan de slag te gaan. De lijst van favorieten is te lang!

Ben je momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek? Kun je al een tipje van de sluier oplichten?

Net afgerond zijn de illustraties voor het non-fictie leesboek ‘Brons’, geschreven door Linda Dielemans. Het vertelt op een spannende manier over de voorwerpen uit de bronstijd die in Europa gevonden zijn, zoals zwaarden, bijlen en sieraden. Een onderwerp waar ik niets van af wist, maar nu dus wel!

Wat ligt te wachten is een prentenboek geschreven door Koos Meinderts. Ik maak er een Caribisch sprookje van, daar heb ik zin in. 

Heb je tot slot nog (meer) tips voor beginnende auteurs en illustratoren (van prentenboeken)?

Een tekening is een moment opname van je kunnen. Je bent in ontwikkeling, neem de tijd.

Sanne te Loo
Sanne te Loo

Wil meer weten over Sanne te Loo en haar werk? Neem dan eens een kijkje op haar eigen website.

van 10 januari t/m 2 maart 2019 zijn de originele illustraties en schetsen van Sanne te Loo uit de prentenboeken ‘Ieber en Knoert’ en ‘De jongen die met dieren schaatste’, geschreven door Edward van de Vendel, te zien op de jeugdafdeling van de Openbare Bibliotheek in Amsterdam (OBA Oosterdok).

Op 13 februari en 22 februari is Sanne daar zelf vanaf 15.00 uur aanwezig om voor te lezen.

Trollen dansen niet – prentenboek debuut

In dit interview gaan Shirley Gast (schrijfster) en Judith Zijtregtop (illustrator) in op hun prentenboek debuut “Trollen dansen niet”.

Shirley Gast en Judith Zijtregtop
Shirley Gast en Judith Zijtregtop

Gefeliciteerd met jullie prentenboek debuut “Trollen dansen niet”. Kun jullie kort vertellen waar het prentenboek over gaat?

Tika is een meisjestrol. Haar familie oefent voor de belangrijkste wedstrijd van het jaar in het Trollendorp:  “De Blubbercup”.  Haar moeder is ontzettend handig, ze maakt en stapelt Blubberbakstenen als geen ander. Tika is niet goed in Blubberbakstenen en -muren maken (net als haar vader). Als ze verderop in het bos de Elfen ziet dansen weet ze ‘dat wil ik ook!’ Ze stort zich in de dans met de Elfen. Dat gaat mis. Alle Elfen schreeuwen het uit van angst. Ze vinden haar een monster. Alleen en ongelukkig verstopt Tika zich diep in het bos. Eén van de Elfen is nieuwsgierig en schiet haar te hulp. Samen bedenken ze een dans, geen Elfendans maar een Trollendans.  Een die wél bij Tika past.

Tika durft nu terug naar haar dorp. In plaats van zich te schamen, laat ze vol trots haar dans zien. Een paar Trollen beginnen met Blubberballen naar haar te gooien, want Trollen dansen niet. Maar ze vangt de ballen op, begint ermee te jongleren en verwerkt ze in haar Blubberballendans. Eindelijk durft haar vader er voor uit te komen dat hij liever muziek maakt dan Blubberbakstenen. Alle Trollen staan versteld van Tika’s uitzonderlijke danstalent. In plaats van een mislukking is Tika ‘Blubberaar van het Jaar’ en wint de familie toch.

 Hoe is “Trollen dansen niet” tot stand gekomen?

Shirley: Het prentenboek is geïnspireerd door een monoloog dat ik schreef voor het kinderstuk “Rozen in je Buik” , dat opgevoerd is door het Rotterdams Centrum voor Theater.

Wij zijn regelmatig bij elkaar gaan zitten om samen te praten over zowel de tekst en de illustraties. De illustraties werden op de grond gelegd met de teksten erbij. Samen praatten we over wat het verhaal nodig heeft, wat kan er weg gelaten worden.

Ook hebben we de illustraties en de tekst besproken met Mireille Geus. Zij heeft ons fantastisch begeleid.

Judith: Met potlood maak ik schetsen. Al schetsend komen de figuren tot leven. Als ik tevreden ben over de figuren ga ik ze uitwerken met Oost-Indische inkt en acrylverf. Gedurende het proces van samen praten over de tekst en de illustraties is er veel veranderd. De eerste versie van Tika is daardoor anders dan de laatste versie. Ik hou van die ontwikkeling, van het meebewegen met het verhaal.

Schetsen Tika Trollen dansen niet (Judith Zijtregtop)
Schetsen Tika (Judith Zijtregtop)
Tika schets trollen dansen niet Tika schets trollen dansen niet
Welke weg hebben jullie bewandeld voordat het boek werd uitgegeven?

We hebben eerst gekeken bij welke uitgeverij ons boek zou passen. Met enkele van deze uitgeverijen hebben we contact gezocht. We hebben het geluk gehad om Uitgeverij Eigenzinnig te treffen en die was direct enthousiast. 

Wat zijn leermomenten geweest?

Shirley:  Gaandeweg kwam ik erachter dat het schrijven voor een prentenboek veel meer lijkt op het schrijven voor theater of t.v. (zoals bijvoorbeeld voor Sesamstraat en Het Klokhuis), dan ik me aanvankelijk besefte. In feite werkt een illustratie een beetje als een acteur. Er kan veel uitgedrukt worden zonder woorden.

Judith: Het vele samen praten, ook met Mireille Geus, over de tekst en de illustraties heeft ons veel gebracht. Er zijn illustraties en zinnen gesneuveld waardoor het samenspel van tekst en illustraties beter werd. 

Illustratie trollen dansen niet (Judith Zijtregtop)
Illustratie trollen dansen niet (Judith Zijtregtop)

Judith, wat zijn jouw favoriete materialen om te illustreren?

Ik gebruik Oost-Indische inkt met of zonder acrylverf, maar ook textiel en de naaimachine. Ik teken, schilder, knip, plak, scheur en stik met garens om mijn eigen wereld te scheppen.  Ik vind het belangrijk dat het materiaal dat ik gebruik past bij het verhaal. Met acrylverf maak ik andere lijnen dan met Oost-Indische inkt of met de naaimachine. Elke materiaal geeft daardoor een eigen sfeer wat een verhaal kan versterken. 

Heb jullie zelf een aantal favoriete prentenboeken? En illustratoren en schrijvers?

Judith: Marit Törnqvist, Mark Janssen en Thé Tjong-Khing vind ik erg goed illustreren.

Shirley: Mijn moeder is Amerikaanse en ik ben opgegroeid met Dr. Seuss, Outside Over There en Where The Wild Things Are (Max en de Maximonsters) van Maurice Sendak en de klassiekers: Alice in Wonderland, De Geheime Tuin, De Wind in de Wilgen. Die vind ik nog steeds erg goed.

Zijn jullie momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek? Kun je al een tipje van de sluier oplichten?

De start voor een volgend prentenboek is gemaakt. Jezelf kunnen zijn in deze wereld vinden we heel belangrijk. Meer willen we er nog niet over zeggen.

Hebben jullie tot slot nog (meer) tips voor beginnende schrijvers en illustratoren (van prentenboeken)?

Judith: Maak heel veel tekeningen. Sta open voor de mening van anderen en gebruik deze mening om jezelf te ontwikkelen.

Shirley: Wees niet bang, schrijf door en schrijf veel!

Interview Leo Timmers

Gefeliciteerd Leo met de verkiezing van Prentenboek van het Jaar 2019 voor “Een huis voor Harry”! Kun je wat vertellen over hoe “Een huis voor Harry” tot stand is gekomen?

Om eerlijk te zijn weet ik het niet meer precies hoe ik op het idee gekomen ben. Het is ook al zeer lang geleden, want  in 2007 maakte ik al een eerste versie van het boek. Ik vermoed dat het idee, zoals steeds, ontstaan is tijdens het schetsen en er plots een poes voorbij kwam lopen.

Eerste schetsen voor het boek "Een Huis voor Harry"
Eerste schetsen voor het (Engelstalige) boek “Een Huis voor Harry”, Leo Timmers 2007

Wat ik wel kan vertellen is dat het verhaal ontstaan is uit de drang om een boek te maken  dat niet paste in het stramien van 12 of 15 spreads zoals dat bij mijn vorige uitgever werd gehanteerd. Ik zag alsmaar meer boeken verschijnen die zich daar niet aan hielden, die veel vrijer waren en minder strak verteld werden. Ik wilde ook een verhaal bedenken zonder mezelf te beperken. Het idee van verdwalen had naar mijn gevoel ook een langere vorm nodig. Zo werd de zoektocht tastbaar bij het omslaan van elke pagina.

Mijn plan was om een geschetste dummy op te sturen naar buitenlandse uitgevers, en daar mijn kans te wagen. Ik schreef de eerste versie van Harry dan ook in het Engels. Via een agent kwam het terecht bij Engelse en Amerikaanse uitgevers, maar die vonden het… te lang! ‘Niet commercieel genoeg, geen duidelijke boodschap’ was de reactie. Ik wilde er echter niets aan veranderen en besloot het opzij te leggen. In 2009 kwam ik bij Querido terecht en toonde ik Harry aan mijn redactrice Belle Kuijken. Zij vond het wél mooi, maar ik was op dat moment al aan “Meneer René” bezig. Daarna maakte ik “Boem” en nog een reeks andere boeken.

Na Garage Gust in 2016 was ik op zoek naar een nieuw prentenboek idee. Ik had enkele nieuwe voorstellen, maar over geen enkel was ik, noch Querido echt wild. En toen zei Belle, ‘Ik heb de dummy van, ‘A house for Harry’ nog eens bekeken en ik vind dat zo mooi. En iedereen op de uitgeverij ook. Wil je dat nog eens bekijken?’

Ik was Harry compleet vergeten!  Ik had aanvankelijk niet veel zin om het opnieuw op te diepen. Misschien was ik door de negatieve reacties uit het buitenland toch gaan twijfelen aan het verhaal. Het voelde ook wat als een nederlaag om terug te grijpen naar een oud verhaal terwijl ik er niet in slaagde iets nieuws te bedenken. Op een avond klikte ik de PDF dan toch open. Ik durfde nauwelijks te kijken. Ik schrok hoezeer mijn stijl doorheen de jaren veranderd was, maar vond het verhaal nog steeds goed. Véél beter dan de andere ideeën waar ik aan werkte.

Toevallig hadden we dat jaar net een nieuwe poes gekocht, ‘Billy’ genaamd, een Ragdoll ras kat. Plots zag ik wat het verhaal nog miste. Harry moest een echte huiskat worden die altijd binnen zit om het contrast met die straatkatten groter te maken. Dat nieuwe inzicht maakte me weer enthousiast! Querido had geen problemen met de lengte van het boek. Het verhaal is bijna hetzelfde gebleven, maar de tekeningen zijn helemaal anders geworden.

Intussen is het boek in 10 talen vertaald, en is het verkozen tot prentenboek van het jaar 2019. Ik zal Belle eeuwig dankbaar zijn!

Verschil tussen "Een huis voor Harry" in 2007 (boven) en 2017 (onder)
Verschil tussen “Een huis voor Harry” in 2007 (boven) en 2017 (onder), Leo Timmers

Kun je wat inhoudelijk nog wat meer vertellen over “Een huis voor Harry”?

Inhoudelijk zijn er altijd wel parallellen te trekken met mijn eigen leven. Mijn boeken staan dicht bij me, denk ik. Ze belichten verschillende aspecten van mijn fascinaties, leven, jeugd.

Zo is Garage Gust een ode aan mijn ooms (die een garage hadden, net als Gust kon één van hen geen auto rijden) en aan mijn jeugd waar ik, meer nog dan tekenen, vooral aan het knutselen, uitvinden en bouwen was.

Harry staat ook dicht bij me. Net als Harry zit ik ook liefst van al binnen. Ik ben eerder verlegen en moet soms verplicht worden om naar buiten te gaan. In die grote mensenwereld loop ik ook verloren. Ik wilde heel graag vertellen dat het belangrijk is om soms eens verloren te lopen. Je ziet nieuwe dingen, ontmoet anderen, maakt vrienden, en je leert altijd wat nieuws. In het begin van het boek is enkel Harry op de prent te zien. Op het einde zit zijn hele dak vol. Uit de tekst blijkt ook dat hij morgen weer naar buiten zal gaan. Als we de wereld in trekken en anderen ontmoeten, dan verandert er iets.

Illustratie uit "Een huis voor Harry", Leo Timmers, Querido, 2017
Illustratie uit “Een huis voor Harry”, Leo Timmers, Querido, 2017

Harry is zo aaibaar, dat vraagt om een vervolg?

Nee, een vervolg zit er niet in. Ik heb nog nooit een vervolg op één van mijn boeken gemaakt. Heel wat van mijn boeken lenen zich er wel toe, maar als ik klaar ben met een boek ben ik er ook écht helemaal klaar mee. De gedachte dat ik het nog een keer moet doen trekt me helemaal niet aan. Elk boek is zo’n lang en intens proces dat ik uitgeput ben als het af is. Daarom verschillen alle boeken heel erg van elkaar. Elk boek is een reactie op het vorige. Ook al komen sommige thema’s of onderwerpen wel eens terug, er moet altijd een nieuwe invalshoek zijn die het interessant maakt.

Welke plek hebben prentenboeken in jouw oeuvre?

Ze staan centraal. Omdat ik zowel bedenk, schrijf en teken blijft er weinig tijd over voor ander werk. De laatste 10 a 15 jaar heb ik me er echt in verdiept en op toegelegd. Ik neem nauwelijks nog opdrachten aan. Het is het mooiste vak ter wereld.

Hoeveel (en welke) prentenboeken heb je geïllustreerd?

Ik heb, naast massa’s boeken voor Zwijsen en andere opdrachtgevers, een tiental prentenboeken in opdracht geïllustreerd. Van apendraf tot kikkersprong, Tien varkentjes tien?, 3 Dino boeken, De gouden kwast, Groen, Kapitein Bleekscheet, Wij samen op stap, En dat doen we dus.

Hoeveel (en welke) prentenboeken heb je zelf geschreven?

Vijftien prentenboeken heb ik zelf geschreven. Ik maak ongeveer 1 boek per jaar. Blij met mij, Ik vlieg, Supermuis, Wie rijdt?, Ik ben de koning, Diepzeedokter Diederik, Oei!, Kraai, De kar van de koning, Meneer René, Boem, Franky, Garage Gust, Een huis voor Harry, Aap op straat.

Wat maakt prentenboeken voor jou anders dan andere kinderboeken?

Echte prentenboeken zij visuele vertellingen. Ik maak graag een onderscheid tussen geïllustreerde boeken en prentenboeken. Er is een wezenlijk onderscheid tussen die twee vormen. Echte prentenboeken ontstaan eerder vanuit het beeld dan vanuit de tekst. Dat betekent dat alle narratieve informatie in het beeld zit. Tekst is zelfs niet noodzakelijk. Daarom vind ik zelf de helderheid van het beeld zo belangrijk. Omdat het beeld de informatiedrager is moet die zo juist en duidelijk mogelijk communiceren. Compositie, kleur, eenvoud, ritme… het zijn allemaal middelen die helpen om een verhaal zo goed mogelijk te vertellen.

De tekst moet een relatie aangaan met het beeld. Ik vergelijk het wel eens met een lied waarbij de songtekst moet werken met de muziek en de melodie. Door dit samenspel ontstaat er een nieuw betekenisniveau. Tekst kan de tekening tegenspreken, aanvullen, ondermijnen, en omgekeerd. Er zijn zoveel mogelijkheden! Deze relatie tussen tekst en tekening is zo typisch voor een prentenboek. Ik probeer er telkens iets anders mee te doen: Franky (tekstballonnen), Boem (één woord, onomatopee) Garage Gust (rijm), Wie rijdt? (1 terugkerende vraag), Kraai (narratief vertellersperspectief), Aap op staat (geen tekst).

Ik vind de relatie tussen tekst en beeld razend interessant. Het gaat naar het hart van wat een prentenboek is. Het moet voor mij meer zijn dan een collectie mooie tekeningen. 

Illustratie uit "Garage Gust", Leo Timmers, Querido, 2015
Illustratie uit “Garage Gust”, Leo Timmers, Querido, 2015

Hoe ga je te werk bij het schrijven en illustreren van een prentenboek? Kun je jouw werkproces toelichten?
Inspiratie / idee

Het begint altijd aan mijn tekentafel, al schetsend, zonder veel na te denken als een soort écriture automatique, maar dan met beelden. Ik bind wat papier samen (dummy’s) en begin erin te schetsen. Ik volg letterlijk mijn hand en kijk wat er gebeurt. Het is een heel spannend proces, waarbij plots, op enkele seconden, iets ontstaat waar daarvoor nooit aan gedacht zou hebben. Ik probeer ideeën te ‘vangen’ zonder voorbedachte rade, zo spontaan mogelijk. Uit een beeld groeit een ruwe verhaallijn. Met dat beeld probeer ik een verhaal te tekenen, zonder woorden. Lukt het me een verhaal tot een goed einde te brengen? Kan ik alle stappen duidelijk maken zonder behulp van tekst? Als me dat min of meer lukt, ga ik er meer verder. Ik heb massa’s kleine boekjes met ideeën en verhalen die (nog) niet werken. Ik denk dat ik dit het meest creatieve moment vind van het hele proces.

Hoe ga je daarna verder?

Als ik eenmaal een goed ruw idee te pakken heb, ga ik kijken of het verhaal een kritische blik kan doorstaan. Ik ga het idee van alle kanten bekijken en ga verschillende vormen uitproberen. Ik ga ook al bekijken hoe de tekst er zou kunnen uitzien. Welke vorm moet die krijgen? Ik schets vele versies, waarbij ideeën toegevoegd of weggehaald worden. Ik streef naar eenvoud en vanzelfsprekendheid, maar ook naar verrassing en humor. Het mag vooral niet te vergezocht zijn.

Soms kan dit proces me een kant uitsturen die ik niet voorzien had. Dat kan goed uitpakken, maar soms raak ik zo ver verwijderd van mijn oorspronkelijke idee dat ik verloren loop in een bos van mogelijkheden. Dan is het belangrijk om terug te grijpen naar die allereerste kleine dummy. Daarin zie je weer wat je zo enthousiast maakte, en waar je terug naartoe moet. Het kan ook dat ik vast kom te zitten en alles opberg. Soms vind ik pas vele jaren later de oplossing voor een verhaal. Het is me al heel vaak gebeurt dat ik de meest eenvoudige oplossingen pas na veel omwegen ontdekte.

Welke illustratietechnieken gebruik je?

Ik heb veel verschillende technieken gehad, zoals pen en aquarel, kleurpotlood en gouache. De laatste 15 jaar werk ik bijna uitsluitend met acrylverf. Maar ook daar heb een heel leerproces en evolutie in doorgemaakt.

Is er veel veranderd in jouw werkproces tussen je debuut en nu?

Met elk boek leer ik bij. Een belangrijk verschil met mijn debuut is dat ik het uitwerken van de tekeningen zo lang mogelijk uitstel. Ik moet echt overtuigd zijn van het verhaal, en al een duidelijke richting voor de tekst hebben voor ik begin te schilderen. Ik maak tegenwoordig ook meer kleurstudies op de computer. Verder tracht ik mijn schildersproces telkens opnieuw te belichten, ook door nieuwe technieken en materialen te gebruiken.

Door de  jaren heen is mijn werk van heel gedetailleerd, schilderachtig en plastisch, naar een ruwere, spontane werkwijze geëvolueerd. Voor Harry heb ik bijvoorbeeld een transparante manier van werken gecombineerd met een dekkende licht op donker techniek. Dat levert een interessante spanning op. Aap op straat deed ik het weer anders. Ik plakte voertuigen en personages af met tape en ging op een heel ruwe spontane manier deze ‘sjablonen’ invullen met verf. Voor het eerste gebruikte ik ook een vast palet van vooraf gemengde kleuren die doorheen het hele boek terugkomen. Ach, elk boek is een nieuwe wereld en stelt nieuwe regels.

Wat zijn echte leermomenten geweest?

Die zijn er zoveel! Elke dag eigenlijk. In 1999 durfde ik voor het eerst zelf een verhaal te schrijven. Dat was een belangrijk moment. Ik besefte dat dit voor mij de beste manier van werken was.

Enkele jaren later viel de puzzel helemaal in mekaar toen ik Wie rijdt? maakte. Dieren, voertuigen, het klopte plots allemaal. Het inzicht dat een krachtig visueel idee het allerbelangrijkst is voor een prentenboek heb ik hier geleerd.

Illustratie uit "Wie Rijdt", Leo Timmers
Illustratie uit “Wie Rijdt”, Leo Timmers

Ik heb ook veel geleerd van de mislukte (opdracht)boeken die ik om de verkeerde redenen gemaakt heb. Het deed me inzien dat het zo belangrijk is om enkel te doen waar je rotsvast in gelooft. Het is de enige manier om goed werk af te leveren.

Tijdens het maken van Meneer René drong het tot me door dat prentenboeken maken echt een vak is. Het is niet iets dat je er even bij doet. Ik besliste om met opdrachten te stoppen en me er volledig op toe te leggen. Een prentenboek maken is een heel serieuze zaak die alle aandacht en concentratie vraagt.

Aan welk boek bewaar je de beste herinneringen en op welke ben je het meest trots?

In 2009, toen Meneer René voor de helft klaar was, besliste ik om bij mijn toenmalige uitgever weg te gaan. Ik moest dus op zoek naar een andere uitgever maar wilde dat niet doen met een half afgewerkt boek. Maanden werkte ik verder zonder te weten of, en waar het zou uitgegeven worden. Ik kwam uiteindelijk bij Querido terecht en dat was een bijzonder moment. Het voelde als thuiskomen na een tocht door de woestijn. Meneer René zal altijd met dat moment verbonden blijven. Daarnaast is René ook mijn meest persoonlijke boek, denk ik. 

Illustratie uit "Meneer René", Leo Timmers, Querido, 2010
Illustratie uit “Meneer René”, Leo Timmers, Querido, 2010

Heb je zelf een aantal favoriete prentenboeken? En illustratoren en schrijvers? En waarom zijn dit jouw favorieten?

Ik bestudeer graag prentenboeken. Ik tel het aantal pagina’s, in welke vorm de tekst geschreven is, hoe het verhaal is opgebouwd, etc.

Veel van mijn favorieten komen uit de jaren 50 en 60 zoals Maurice Sendak, Tomi Ungerer, Shell Silvertein, Bruno Munari, Leo Lionni, maar ook Max Veldhuijs, Wolf Erlbruch, Jon Klassen, Oliver Jeffers, Peter Brown, Shaun Tan, Dick Bruna, Emily Gravett, Benji Davis… ach teveel om op te noemen. En dan heb ik het niet eens over de vele talentvolle collega’s uit Vlaanderen en Nederland gehad!

Het viel me onlangs op dat mijn favoriete boeken bijna allemaal door schrijvers/illustratoren zijn gemaakt. Is het door de eenheid van vorm en inhoud, tekst en tekening, dat hun boeken zo krachtig werken? Eén stem die spreekt. Ik weet het niet.

Ik weet wel dat deze boeken wérken voor kinderen en dus automatisch ook voor volwassenen. Ik geloof namelijk dat volwassenen ook kinderen zijn, maar dan met een diploma en een job. Verder is er maar weinig verschil.  

Ben je momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek? Kun je al een tipje van de sluier oplichten?

Ik ben net begonnen aan een nieuw boek! Deze keer was er een weelde aan verhalen en ideeën om uit te kiezen. Uit een zestal voorstellen heb ik het idee gekozen dat het verste van Aap op straat stond.

Ik denk dat het krachtig en verrassend is. Er komen geen voertuigen in voor, geen witte achtergronden maar wel… een draak! Of toch niet? 

Heb je tot slot nog (meer) tips voor beginnende auteurs en illustratoren (van prentenboeken)?

Veel kijken en veel lezen. Leg de lat hoog voor jezelf. Wees niet te snel tevreden. Wees eerlijk. Probeer te schrijven! Laat je niet ontmoedigen. Maar vooral: vind je eigen stem.

Leo Timmers
Leo Timmers in zijn atelier ( © Els Gielen)

Wil meer weten over Leo Timmers en zijn werk? Neem dan eens een kijkje op zijn eigen website.

Interview Mark Janssen

Dag Mark, welke plek hebben prentenboeken in jouw oeuvre?

Sinds 2016 nemen mijn eigen prentenboeken de meest belangrijke plek binnen mijn oeuvre in. Het zijn de boeken die mij de beste mogelijkheden geven om mijn verhaal te vertellen en waar ik echt kan uitpakken met de illustraties. Het zijn meestal boeken op mooi groot formaat en ik probeer er echt wat bijzonders van te maken. Tot op heden heb ik vier prentenboeken zelf geschreven; Mijn debuut “Niets gebeurd” in 2016, “Dino’s bestaan niet in 2017 en “Eiland” in 2018, alle van Lemniscaat, plus “Eén eenhoorn, alsjeblieft!” met uitgeverij Moon 2018.

Mark Janssen
Mark Janssen

Je hebt pas recent zelf je eerste prentenboek gemaakt?

Wat de mensen bijna niet meer weten, is dat ik in het begin van mijn loopbaan, in 2002, al een eigen prentenboek heb gemaakt (“De grote verrassing”). Daarna heb ik niets meer gemaakt, behalve het illustreren van honderden kinderboeken voor andere auteurs. Het is er gewoon niet meer van gekomen en het heeft jaren geduurd voordat ik weer een prentenboek illustreerde… Dat werd een prentenboekenreeks over voetbal genaamd “de Voetbalbengels”, van auteur Gerard van Gemert (Clavis). Ik tekende daarna Roodkapje voor Van Goor en de Efteling en daarna heb ik de prenten gemaakt van ‘Ik wil een leeuw!’ van Annemarie van der Eem (Lemniscaat) in 2017. Dit laatste boek plaats ik met alle liefde in het rijtje van bijzondere boeken die ik na mijn switch in 2016 maakte.

‘Niets gebeurd’ is uitgekomen in 2016 en beschouw ik als mijn debuut. Ik ben al 21 jaar bezig als illustrator, maar ik vond de tijd nog niet rijp om met eigen werk te komen. Ik had wel een heel duidelijk beeld in mijn hoofd, hoe mijn boeken er uit zouden moeten zien. Welke look en feeling en techniek, maar ik had het nog niet in de vingers. Ik wist eigenlijk niet goed hoe ik het moest aanpakken. Dat heeft jaren geduurd totdat alle losse eindjes opeens wél bij elkaar kwamen. Alsof een vulkaan tot uitbarsting kwam. Ik maakte in één penseelstreek alle illustraties van ‘Niets gebeurd’ achter elkaar, zonder dat een illustratie over gedaan moest worden en met deze stapel ging ik naar uitgeverij Lemniscaat. Of ze er wat in zagen…Het boek is meteen uitgegeven en voor mij is er enorm veel positiefs gebeurd sinds …..”Niets gebeurd”.

Niet gebeurd - Mark Janssen - Lemniscaat -2016
Niet gebeurd – Mark Janssen – Lemniscaat -2016

Wat maakt prentenboeken voor jou anders dan andere kinderboeken?

Ik ben een echte beelddenker en mijn hele leven al ben ik gefascineerd door het beeld in kinderboeken. Niets ten nadele van de echte leesboeken, maar ze begeven zich op een andere planeet voor mij. Je hebt de planeet van het woord en de planeet van het beeld. Ze hebben zich onderling nodig in de kinderboeken. Soms zelfs minimaal of helemaal niet. Als dat laatste het geval is, dan kom je wat meer in de prentenboeken terecht en daar kan ik mijn talent meer laten zien dan in de leesboeken die terecht door de auteurs gedragen worden. Artistiek kom ik dus het best tot mijn recht in een prentenboek.

“Dino’s bestaan niet” is gekozen in de Prentenboek Top 10 voor de Nationale Voorleesdagen 2019 en won een Vlag en Wimpel van de Penseeljury. Waar gaat het boek over?

Het boek gaat over twee broertjes die ’s avonds laat dino’s gaan vangen in het bos. Het jongste broertje neemt het heel serieus op, terwijl zijn oudere broer weet dat ze een spel spelen. Hij doet ALSOF ze dino’s gaan vangen. Maar wie van de twee heeft het bij het rechte eind? De lezer ziet allerlei taferelen ontrollen die de kinderen niet zien, omdat in de prenten heel erg wordt uitgezoomd. Er zijn hele landschappen te zien waarin men zich de vraag kan stellen; zijn dat nu wel of geen dino’s?

Wat heel bijzonder aan het boek is, dat er vier prenten in staan die je kunt uitklappen tot een tekening van een meter breed. Ik hield mezelf als jochie van 6, 7 of 8 jaar oud voor ogen; wegdromend bij prachtige prenten waarop heel veel te zien was. Dat wilde ik aan de lezer geven. Geen tekeningen waar je in één oogopslag alles gezien hebt, maar waar je kunt blijven kijken en telkens nieuwe dingen ontdekt. Aandacht voor het grote geheel, maar ook voor het kleinste detail.

Illustratie uit Dino's bestaan niet - Mark Janssen - Lemniscaat - 2017
Illustratie uit Dino’s bestaan niet – Mark Janssen – Lemniscaat – 2017

Hoe ben je op het idee gekomen voor dit prentenboek?

Dat is een leuke anekdote. Ik woon in Zuid-Limburg en mijn hobby is wielrennen. Een paar keer per week fiets ik naar het zuiden richting de Belgische stad Luik. Toen ik boven op een heuvel over het Luikse landschap keek, zag ik eigenaardige heuvels rond de stad liggen. Die had ik al vaker gezien natuurlijk, maar in een jolige bui, zag ik er opeens de ruggen van dino’s in. Op de terugweg naar huis, kwam het verhaal opborrelen dat kinderen langs de heuvels liepen en niet wisten welk groot gevaar ze liepen. Wij als verre toeschouwer zien er een dino in, maar de kinderen zo vlakbij, zouden alleen maar een begroeide heuvel zien. Het boek was geboren!

Wat ga je doen voor de promotie van het boek?

Ik kom zelf wat minder in actie, maar rond de kinderboekenweek zit ik vol met lezingen en workshops waarin de Dino’s ook naar voren komen natuurlijk. Er komt een reizende tentoonstelling van de prenten langs de kinderboekhandels in Nederland en in de grote bibliotheek van Rotterdam komt gedurende de hele zomerschoolvakantie een grote ‘Dino’s bestaan niet’ expositie met dino-glijbaan en experience-hoek. Op 24 augustus om 14 uur ben ik er trouwens persoonlijk om voor te lezen, te signeren en boeken te verkopen. U bent allen meer dan welkom! 

Hoe ga je te werk bij het schrijven en illustreren van een prentenboek?

Het idee krijgen is het moeilijkste. Dat is de basis van alles. Dat moet goed zijn; het moet kloppen, het moet simpel en eenvoudig zijn; je moet het meteen snappen. Juist dat eenvoudige is het moeilijkste, want je bent al snel geneigd om hele verhalen en zijlijnen er bij te halen om zaken uit te leggen. Dan wordt het echter te ingewikkeld en zwakt het de kwaliteit alleen maar af. Zo’n idee krijgen is moeilijk hoor. Vaak gaan er maanden voorbij waarbij je echt wilt dat er wat gebeurt op dat vlak. Het zijn daarom vaak hele toevallige ingevingen of gedachtes. Het idee voor Eiland kwam in 3 secondes tot me, terwijl ik al maanden zoekende was. Het klopte van begin tot eind en dan weet je dat het zover is.

Dan ga je het heel snel op papier krabbelen. Steekwoorden en hele snelle schetsen om de kern vast te leggen. Als dat is gebeurd, ligt het vast en haal je opgelucht adem. Vervolgens ga je het uitwerken; met schetsen, met schaven en doorhalen. Je verdeelt je idee in 12 stukjes. Het zijn de 12 spreads van een klassiek prentenboek. Je kijkt of het ritme klopt en of de pay-off goed uit de verf komt. Is één spread genoeg hiervoor of toch twee. Je bent bezig met het idee in de juiste pasvorm te gieten.

Na het schetsen ga ik verder met het schilderen op papier. Ik werk de karakters, de dieren en alle andere items die in de illustratie komen uit met aquarel. Op het laatst poets ik op de computer storende zaken weg met Photoshop. Dat wil dus zeggen dat het een digitaal bestand wordt.

Van schets naar illustratie - Dino's bestaan niet
Van schets naar illustratie – Dino’s bestaan niet

 Is er veel veranderd in jouw werkproces tussen je debuut en nu?

In het werkproces niet, maar ik neem er nu wel veel meer tijd voor. Ik heb meer rust en geef het alle tijd om het beste naar voren te halen. Vroeger was ik wat gehaaster en ook wat minder overtuigd van mijn eigen werk helaas. Daarom twijfel je wat meer en neem je ook niet de luxe om er eindeloos aan te werken. Ik ben dus gegroeid in zelfvertrouwen en geloof in eigen kunnen…

Wat zijn echte leermomenten geweest?

Echte leermomenten dienen zich onaangekondigd aan; dat zijn bijvoorbeeld toevallige ontmoetingen met collega illustratoren geweest die (voor 2016) vertelden dat ze nee durfden te zeggen tegen opdrachten die hen niet goed pasten, ook al konden ze de vergoeding goed gebruiken. Of mededelingen dat je je hart moet volgen in je werk. Zaken die mij op de juiste momenten voedden om ze toe te passen.

Aan welk boek, auteur en/of uitgeverij bewaar je de beste (of leuke) herinneringen en op welke ben je het meest trots?

Ik ben trots op de fijne samenwerkingen met verschillende auteurs. Daarnaast heb ik natuurlijk leuke herinneringen aan mijn allereerste gesprek bij uitgeverij Lemniscaat toen ik totaal out of the blue met een stapel illustraties aankwam (“Niets gebeurd”) en men zich letterlijk afvroeg onder welke steen ik al die jaren had gelegen.

Verder ben ik heel trots op mijn laatste eigen prentenboek “Eiland” dat ik gelijktijdig voor een grote Chinese uitgeverij heb gemaakt, als voor Lemniscaat. De Chinese rechten liggen bij de Chinese uitgeverij en alle andere wereldrechten bij Lemniscaat.

illustratie uit Eiland - Mark Janssen - 2018 - Lemniscaat
illustratie uit Eiland – Mark Janssen – 2018 – Lemniscaat

 Heb je zelf een aantal favoriete prentenboeken? En illustratoren en schrijvers? En waarom zijn dit jouw favorieten?

Tijdens mijn kunstacademie-periode kocht ik alle boeken van de Oostenrijkse illustratrice Lisbeth Zwerger. Haar werk heeft me de eerste basis gegeven in de aquarel schildertechniek, die ik eigenlijk nog tot op heden gebruik. De laatste jaren komen er geen boeken meer van haar uit, wat ik heel jammer vind. Op dit moment kan ik ook erg genieten van een groep illustratoren die ons allen wel bekend is. Ik ga geen namen noemen, want daar doe ik anderen weer mee te kort, maar ze maken op dit moment de meest opvallende en mooiste boeken in prentenboekenland.

Ben je momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek? Kun je al een tipje van de sluier oplichten?

Ik heb op dit moment van schrijven inderdaad een nieuw idee in mijn hoofd. Als het goed gaat en wordt goedgekeurd door de uitgever, dan wil ik daar na de zomer aan beginnen. Ik kan niet te veel verklappen, maar waarschijnlijk wordt het weer tekstloos (zoals Eiland) en het thema is Monsters. Ergens in 2019 komt het dan uit. Spannend!!!!

Heb je tot slot nog (meer) tips voor beginnende auteurs en illustratoren (van prentenboeken)?

Ja, dat heb ik wel; soms moet je jezelf meer tijd gunnen. Prentenboeken zijn geweldig om te maken, maar als je gevoel zegt, dat je nog niet het onderste uit de kan kunt halen; wacht dan gewoon nog even. Je hoeft niet meteen in de Champions League uit te komen; probeer eerst in een klasse er onder de top te halen!

Ik ben een hele trage leerling geweest; maar liefst 18 jaar heeft het geduurd voordat de tijd er rijp voor was. In de tussentijd had ik ook bepaald niet stil gezeten; ik maakte hele goede illustraties voor talloze kinderboeken, voor schoolboeken en een hoop andere projecten. Het gaf in 2016 wel de basis om meteen heel goed te debuteren en dat is ook wat waard!

Wil meer weten over Mark Janssen en zijn werk? Neem dan eens een kijkje op zijn eigen website.

 

Leukste prentenboeken voor op vakantie

De zomer komt er aan. Voor de meeste kinderen betekent dat avontuur en vakantie!! Alleen de reis is voor veel kinderen al spannend. Gaan we met het vliegtuig of met de auto? Waar gaan we naar toe? Maar of je nu daadwerkelijk weggaat of thuis blijft, in de zomer valt er genoeg te ontdekken.

Vakantie, de zomer en op reis gaan zijn mooie thema’s voor op school en dus ook voor prentenboeken. Wij zetten de beste en leukste prentenboeken voor op vakantie voor je op een rij.

prentenboek vakantie
In de de zomervakantie valt er van alles te ontdekken…

Vakantie en op reis gaan prentenboeken

De onderstaande prentenboeken gaan specifiek over de vakantie (activiteiten).

Opa Jan gaat op vakantie – Marius van Dokkum

Opa Jan en zijn dieren gaan voor het eerst op vakantie.
Ze zoeken de zon op en beleven allerlei gekke avonturen.
Reis je mee?

Heksje Mimi op vakantie – Kathleen Amant

Een leuk zomers verhaal over samen op vakantie gaan.

Op reis – Guido van Genechten

Pettson gaat kamperen – Sven Nordqvist

Humoristisch prentenboek over kamperen in … je eigen tuin.

Boer Boris gaat naar zee – Ted van Lieshout en Philip Hopman

Prentenboek van het jaar 2015 waarin Boer Boris  op vakantie gaat en zo ongeveer de hele boerderij wil meenemen.

Prentenboeken over vervoersmiddelen

Ikke gaat vliegen – Els den Butter  en Wikke Peters 

Leuk prentenboekje voor kleine kinderen die voor het eerst gaan vliegen.

Willewete – Op reis met de trein –   Pierre Winters en Tineke Meirink

Informatief prentenboek uit de Willewete serie over de trein.

De grote rode bus – Judy Hindley en William Benedict

Klassieker over de grote rode bus die vast komt te zitten in een gat in het wegdek. Al snel ontstaat er een enorme file…

Avontuur en ontdekken

In de onderstaande prentenboeken beleef je een avontuurlijke reis en valt er van alles te ontdekken.

De gele ballon – Charlotte Dematons

Inmiddels klassiek prentenboek, zonder tekst, maar met prachtige illustraties waar heel veel op te ontdekken valt. Lees ook de boekbespreking van “De gele ballon”.

Op reis – Aaron Becker

Prachtig tekstloos prentenboek over een meisje dat zelf haar avontuur tekent met een rood krijtje.. Dit is het eerste deel uit een serie van drie. Lees ook de boekbespreking van “Op reis”.

De paraplu – Ingrid en Dieter Schubert

Als een klein hondje op een regenachtige dag een paraplu vindt, steekt er een windvlaag op. De paraplu en het hondje worden meegevoerd tot ver boven de wolken. Het begin van een wonderbaarlijke reis om de wereld vol avonturen.

Interview Marianne Busser en Ron Schröder

Dag Marianne en Ron, welke plek hebben prentenboeken in jullie oeuvre?

Het klinkt misschien raar, maar al onze boeken zijn ons even dierbaar. Het ene verhaal komt beter uit de verf als prentenboek, terwijl een ander verhaal beter in een bundel met verschillende verhalen tot zijn recht komt. Prentenboeken onderscheiden zich vooral door de meer prominente rol van de illustraties. Maar zonder een goed verhaal kun je natuurlijk ook geen boeiend prentenboek maken.

Marianne Busser en Ron Schröder
Marianne Busser en Ron Schröder (foto Emiel Ypma)

 Hoe gaan jullie je te werk bij het schrijven van een prentenboek?

Af en toe gaan we samen ‘ideeën bedenken’ voor nieuwe boeken. Wijntje, hapjes, en aan de slag. Als we een aantal ideeën hebben bedacht, leggen we die voor aan één van onze uitgevers. Als we groen licht krijgen, gaan we aan het werk. We praten samen in grote lijnen  het verloop van het verhaal door. Vervolgens gaat één van ons beginnen. De ander werkt dan verder aan een ander boek. We werken soms wel aan vier boeken tegelijk. Later wisselen we om en uiteindelijk gaan we met z’n tweetjes achter de computer zitten om de puntjes op de i te zetten.

 Jullie hebben al heel wat prentenboeken geschreven. Hoe zorgen jullie er voor dat ieder boek toch weer uniek en verrassend is?

Tja, dat weten we ook niet precies. In feite maken we wat we zelf ook leuk vinden. We zijn doorlopend op zoek naar nieuwe ideetjes, maar dat gaat inmiddels bijna vanzelf. Er liggen ook altijd bloknootjes naast ons bed; je weet tenslotte maar nooit wat je ineens te binnen schiet! Ook tijdens onze vakanties willen de ideeën nogal eens opborrelen.

Aan welk prentenboek bewaren jullie de beste (of leuke) herinneringen / op welke zijn jullie het meest trots?

De prentenboeken van muis en egel, die gebundeld zijn in “De mooiste verhalen van muis en egel” zullen altijd een bijzondere plek in blijven nemen. Maar ook “De kleine engel die geluk bracht” van Mark Jansen is ons erg dierbaar. Op dit moment zijn we bijvoorbeeld heel erg blij met “Het dikke dierenboek”, vol met prachtige platen over allerlei dierentuindieren. Dat boek hebben Ivan Lodde en Ilia Frins van tekeningen voorzien. Ze maken eigenlijk alleen maar mooie dingen.

De mooiste verhalen van muis en egel

Hebben jullie zelf een aantal favoriete prentenboeken? En illustratoren en schrijvers? En waarom zijn dit jullie favorieten?

De prentenboeken van Max Velthuijs en bijvoorbeeld de boeken van Mariken Jongman en Irene Goede over Wasbeer en Otter vinden we erg leuk. Die prentenboeken springen eruit omdat ze niet alleen prachtige tekeningen, maar er ook een goed verhaal in wordt verteld. En dat laatste missen we nog wel eens in prentenboeken.

Zijn jullie momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek? Kunnen jullie al een tipje van de sluier oplichten?

We zijn momenteel bezig met een aantal nieuwe prentenboeken. Zo komt er een nieuw prentenboek samen met Sam Loman (“De kikkertjes gaan naar school”) en een nieuw deel in de winkeltjesreeks met Ingrid ter Koele (“Het feestwinkeltje”) en ook een nieuw deel in de poepfabriek-reeks (“De drollendraaier”) met Ivan en Ilia. Maar dat zijn er dan nog maar een paar van een lange ‘to do list’.

Voor een nieuw boek zijn jullie in samenwerking met uitgeverij Unieboek / Spectrum op zoek naar een illustrator. Waarom doen jullie dat middels een “open sollicitatie”/ winactie? En waar gaan jullie goed op letten bij het ingezonden werk?  

De ‘wedstrijd’ is bedacht om uiteindelijk iemand een kans te geven. Wij hebben zelf ook ontzettend moeten ploeteren om te bereiken wat we nu bereikt hebben. We mogen al jaren werken met talloze top illustratoren, zoals Dagmar Stam, Ivan en Ilia, Mark Jansen, Alex de Wolf, Ingrid ter Koele en Eefje Kuijl. Toch moeten er ook heel goede illustratoren zijn die simpelweg nog niet aan de bak gekomen zijn. Zo iemand hopen wij nu te vinden.

En waar wij op zullen letten? Het belangrijkste is dat iemands tekeningen bij ons werk passen. Maar de tekeningen moeten ook technisch kloppen. Iemand kan misschien een schattig beertje tekenen, maar kan iemand datzelfde beertje dan óók tekenen als hij een koprol maakt of in een sloot springt? En natuurlijk zal ook de uitgeverij bekijken of de tekeningen een groot publiek zullen aanspreken.

Hebben jullie tot slot nog (meer) tips voor beginnende illustratoren en schrijvers (van prentenboeken)?

Houd er altijd rekening mee dat uitgeverijen bedolven worden onder de manuscripten en vele tekeningen van beginnende schrijvers en illustratoren. Stuur dus alleen iets op wat (in jouw ogen) echt helemaal perfect is. En het allerbelangrijkste is: geef nóóit op, en luister heel goed naar alle kritiek die je kunt krijgen. Je kunt die kritiek tenslotte altijd nog naast je neerleggen!

Wil je meer weten over Marianne Busser en Ron Schröder en hun werk neem dan eens kijkje op hun website.

Prentenboek van het jaar 2019

“Een huis voor Harry” is verkozen tot het prentenboek van het jaar 2019. Het prentenboek is  geschreven en geïllustreerd door Leo Timmers. Het boek is in 2017 uitgegeven door Querido Kinderboeken.

Het prentenboek gaat over de dikke kater Harry. Eigenlijk gaat Harry liever niet naar buiten, want binnen is het veiliger. Tot Vera de vlinder hem vraagt om tikkertje te spelen. Dat wil hij wel. Maar hij raakt haar kwijt. Hij weet niet meer waar hij is. Hoe vindt hij de weg terug naar huis…?

prentenboek van het jaar 2019 top 10
prentenboek van het jaar 2019 top 10

Prentenboek Top Tien 2019

Zoals gebruikelijk hebben de jeugdbibliothecarissen nog negen andere prentenboeken gekozen die samen de prentenboek top tien voor 2019 vormen. In deze top tien staan vijf prentenboeken van Nederlandstalige schrijvers en illustratoren (hieronder cursief aangegeven)!

De Prentenboek TopTien voor De Nationale Voorleesdagen 2019 (in alfabetische volgorde):

  •     Als ik een dinosaurus had – Alex Barrow en Gabby Dawnay (Querido)
  •     De kale boom – Tamara Bos en Barbara de Wolf  (De Vier Windstreken)
  •     Dino’s bestaan niet – Mark Janssen  (Lemniscaat)
  •     Een huis voor Harry – Leo Timmers (Querido Kinderboeken)
  •     Gulzige geit – Petr Horácek (Lemniscaat)
  •     Heb jij misschien Olifant gezien? – David Barrow (Gottmer)
  •     Ossip en de onverwachte reis – Annemarie van Haeringen (Leopold)
  •     Panda wil een vriendje – Jonny Lambert (Veltman)
  •     Plasman – Jaap Robben en Benjamin Leroy (Gottmer)
  •     Waar is Beer? – Emily Gravett (Gottmer)

Deze prentenboeken staan centraal tijdens De Nationale Voorleesdagen van 2019. Deze worden gehouden van woensdag 23 januari tot en met zaterdag 2 februari 2019 en start traditiegetrouw met Het Nationaal Voorleesontbijt.

Interview Edward van de Vendel

Dag Edward van de Vendel, welke plek hebben prentenboeken in jouw oeuvre?

Ik heb aardig wat prentenboeken geschreven. Hier staan ze allemaal: http://edwardvandevendelalleboeken.blogspot.nl/search/label/prentenboek

De tekst is natuurlijk korter dan andere kinderboeken en er moet veel te zien zijn. Vandaar dat de personages in een prentenboek vaak op reis gaan.

Edward van de Vendel
Edward van de Vendel

Je hebt ook veel prentenboeken vertaald en bewerkt. Hoe vind je dat om te doen en is het een goede leerschool voor je eigen werk?

Eigenlijk wel. Ik heb prentenboeken van geweldige schrijvers en tekenaars mogen vertalen, zoals Benji Davies en Jon Klassen. Ik leer eigenlijk van elke vertaling weer iets. Het is een fijne manier om me met kinderliteratuur bezig te houden, naast het zelf schrijven.

“Ik ben bij de dinosaurussen geweest” is gekozen in de Prentenboek Top 10 voor de Nationale Voorleesdagen 2018. Helpt dat bij de promotie en verkoop van het boek?

Het is fijn dat door de voorlees top tien nóg meer kinderen het boek kunnen bekijken en lezen .We hebben een aantal lezingen gedaan, niet heel veel, maar dat komt eerlijk gezegd doordat ik daar dit jaar niet veel tijd voor had.

Ik wilde graag een prentenboek met tekenaar Floor de Goede maken. En hij was zelf een dino-jongetje. Hij kende allerlei soorten, al op heel jonge leeftijd. Dus daar kwam het verhaal vandaan, eigenlijk gaat het over hemzelf.

Schets Floor de Goede van "ik ben bij de dinosaurussen geweest"
Schets Floor de Goede “ik ben bij de dinosaurussen geweest”

Uiteindelijke illustratie, Floor de Goede, Querido, 2016
Uiteindelijke illustratie, Floor de Goede, Querido, 2016

Hoe ga je te werk bij het schrijven van een prentenboek?

Vaak begint het met het plan om met een bepaalde tekenaar te gaan samenwerken. Soms praten we samen over een idee, maar meestal laat ik me inspireren door het werk van de betreffende tekenaar. Vaak komt er dan een bepaald idee in mijn hoofd. Dan moet er nog een hoofdpersoon bedacht worden en een verhaal waarbij veel te tekenen valt. Een verhaal met alleen maar gedachtes werkt niet voor een prentenboek.
Wat ik door de jaren heen geleerd heb is vooral dat een tekst soms korter kan dan ik in het begin deed. Ik probeer nu zoveel mogelijk over te laten aan de tekeningen.

Aan welk boek, auteur en/of uitgeverij bewaar je de beste (of leuke) herinneringen en op welke ben je het meest trots?

Dat is moeilijk te zeggen. Ik werk erg graag met mensen als Floor de Goede, Mattias De Leeuw, Alain Verster, Marije Tolman en anderen samen. Het punt is: er zijn zoveel leuke mensen in de kinderliteratuur! Ik hou erg van het samen uitdenken van een boek. Wat dat betreft is het lastig om er één boek uit te halen. En er zijn ook tekenaars die ik uitermate bewonder en met wie ik heel graag (nog) eens zou werken, zoals Leo Timmers, Ludwig Volbeda, Philip Hopman, Carll Cneut, Annemarie van Haeringen, Charlotte Dematons, Ingrid & Dieter Schubert, Sanne te Loo, Thé Tjongh King, Anton Van Hertbruggen – och, er is nog zoveel te wensen!

Heb je zelf een aantal favoriete prentenboeken? En illustratoren en schrijvers? En waarom zijn dit jouw favorieten?

Ik hou heel erg van het werk van Jon Klassen (en Mac Barnett) en van Benji Davies. Gelukkig mag ik die ook vertalen. En een van mijn allergrootste favorieten is de geweldige Kitty Crowther. Hun werk is uit duizenden te herkennen, en zowel erg knap alsook écht voor kinderen.

Ben je momenteel weer bezig met een nieuw prentenboek? Kun je al een tipje van de sluier oplichten?

Op dit moment zijn twee tekenaars bezig met het illustreren van mijn verhalen. Dat worden trouwens geen prentenboeken, maar dikkere boeken voor wat oudere kinderen. ‘Een bamboemeisje’ met Mattias De Leeuw en ‘Vosje’ met Marije Tolman. Daar verheug ik me erg op.

Heb je tot slot nog (meer) tips voor beginnende auteurs en illustratoren (van prentenboeken)?

Vooral heel veel prentenboeken lezen! Door de kunst af te kijken leer je altijd weer iets bij.

Wil meer weten over Edward van de Vendel en zijn werk? Neem dan eens een kijkje op zijn eigen website http://edwardvandevendelalleboeken.blogspot.nl/

Rupsje Nooitgenoeg

Titel: Rupsje Nooitgenoeg
Auteur : Eric Carle (1929)
Illustrator: Eric Carle
Uitgever Gottmer, 969
Oorspronkelijke uitgave: “The Very Hungry Caterpillar”, World Publishing Company, 1969
32 blz.
Formaat: er bestaan diverse formaten en uitgaven.

Wie kent Rupsje Nooitgenoeg niet? Het wereldberoemde verhaal van Eric Carle is in meer dan 50 talen verschenen en er zijn al meer dan 30 miljoen exemplaren van verkocht. Het maakte van Carle een rijk en beroemd persoon. Carle die inmiddels ook zijn eigen museum heeft gewijd aan …. prentenboeken ( Eric Carle Museum of Picture Book Art)

Deze tijdloze klassieker zal nog door vele generaties kinderen worden gelezen. De eenvoudige herhalende tekst maakt het voor kinderen ook een geschikt eerste leesboek. Het verhaal spreekt natuurlijk aan, maar het zijn waarschijnlijk de kleurrijke  illustraties die dit boek een succes maakten. Carle ontwikkelde een collage techniek stijl die toen en tot op heden niet geëvenaard is. Voeg daarbij het originele interactieve element van de gaatjes die de rups “in het  boek” knaagt en je snapt waarom dit boek nog steeds een bestseller is.

Ook op peuter- en kleuterscholen is dit een populair boekje. Er zitten ook verschillende elementen in Rupsje Nooitgenoeg die gebruikt kunnen worden als lesmateriaal. Leren tellen, de dagen van de week, het begrip dag en nacht, verschillende soorten fruit en natuurlijk de cyclus eitje – rups – cocon – vlinder.

Pagina uit Rupsje Nooitgenoeg, Eric Carle, 1969, Gottmer
Pagina uit Rupsje Nooitgenoeg, Eric Carle, 1969, Gottmer

Het verhaal van Rupsje Nooitgenoeg

Het verhaal begint in de nacht. Er ligt een klein eitje op een blad. Als de zon opkomt op een zondagmorgen kruipt er een hongerige rood-groene rups uit het eitje. Hij gaat op pad om eten te zoeken. Op maandag eet hij dwars door een appel, op dinsdag 2 peren, op woensdag 3 pruimen, op donderdag 4 aardbeien en op vrijdag 5 sinaasappels. De gaatjes die het rupsje maakt zitten echt in de bladzijde. Hij eet zich als het ware door het boek heen. Na deze fruithap heeft hij nog niet genoeg! Op zaterdag eet hij nog meer (aparte) dingen zoals een plak kaas, een stuk salami en een lolly.

Die avond heeft buikpijn van al dat eten. Hij gaat rustig op een blad liggen en valt in slaap. De volgende dag eet hij een groen blaadje en voelt hij zich een stuk beter. Dan heeft hij geen honger meer. Het is een grote volwassen rups geworden. Hij maakt vervolgens een huisje voor zichzelf (cocon). Na twee weken komt hij uit de cocon als… prachtige mooie vlinder.

Prachtige animatie van Rupsje Nooitgenoeg door Illuminated Films: